دو فصلنامه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم

خوانش داستان های قرآن کریم از منظر ترمینولوژی ادبیات داستانی

هادی ولی پور قره قیه؛ احمد جولایی

دوره 4، شماره اول ، تیر 1399، ، صفحه 161-187

https://doi.org/20.1001.1.26455714.1399.3.2.10.2

چکیده

قصه به عنوان پایدارترین و شناخته شده ترین روش برای انتقال داشته های بشری، از قدیم الایام همواره رموزی در خود داشته که بشر را برای ساعات متمادی با خود همراه کرده و به داشته هایش افزوده که البته نشان از ... بیشتر قصه به عنوان پایدارترین و شناخته شده ترین روش برای انتقال داشته های بشری، از قدیم الایام همواره رموزی در خود داشته که بشر را برای ساعات متمادی با خود همراه کرده و به داشته هایش افزوده که البته نشان از اهمیت جایگاه قصه در بین انسان هاست. قرآن کریم به واسطه ی اعجازش، سخنان بسیاری جهت ارائه به انسان ها دارد و به واسطه ی اینکه از سوی خداوند متعال برای آدمیان فروفرستاده شده، پند و اندرزهایش را جز بصورت مستقیم گویی، در قالب قصص نیز طرح کرده که بنی بشر چنین تلقی از آن نداشته باشد که این کتاب صرفا به جهت امر و نهی به دستش رسیده است. البته قرآن یک فرستاده ی آسمانیست و امکان مقایسه با ادبیات صرف که آفریننده اش انسان زمینی است وجود ندارد. جهت ایجاد ارتباط بین قصص قرآن و ادبیات داستانی در این مقاله چند قصه ی مهم قرآنی را انتخاب کرده و نگاهی روشن به ترمینولوژی داستان نویسی کرده ایم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که قرآن از منظر حجم نگارش داستان ها، دارای انواع قصص رایج در جهان داستان نویسی و دارای شخصیت پردازی حساب شده است و برای هر قصه، شروع و نتیجه ای خاص در نظر گرفته است که نشان از به روز بودن همیشگی این معجزه الهی برای انسان هاست و این مسئله نمود عینی بومی نگاه کردن و جهانی اندیشیدن است. این مقاله به روش کتابخانه ای و بصورت توصیفی- تحلیلی نگارش یافته است.

بررسی داستان بت شکنی و در آتش افکنده شدن حضرت ابراهیم بر پایه‌ی الگوی روایی گریماس

کبری روشنفکر؛ زینب جرونده؛ افشین جرونده

دوره 3، شماره دوم ، بهمن 1398، ، صفحه 11-31

https://doi.org/20.1001.1.26455714.1398.6.3.1.0

چکیده

از مهم‌ترین ویژگی‌های ادبیات قرآنی ساختار رواییو داستانی است، از جمله داستان‌های بلند قرآن کریم که درسوره های متعددی آمده، داستان حضرت ابراهیم است که دارای عمیق‌ترین معناهاو آموزه‌های اسلامیمی‌باشد ... بیشتر از مهم‌ترین ویژگی‌های ادبیات قرآنی ساختار رواییو داستانی است، از جمله داستان‌های بلند قرآن کریم که درسوره های متعددی آمده، داستان حضرت ابراهیم است که دارای عمیق‌ترین معناهاو آموزه‌های اسلامیمی‌باشد وباتوجه به ساختار ویژه و طرح منسجم و پیوند محکمی که بین اجزای آن است ،می‌توان آن را یکی از منحصر‌به فرد‌ترین داستان‌های قرآن به‌شمار‌آورد که با اسلوبیخاص بیان شده‌است.در پژوهشحاضر با تکیه بر روش‌توصیفی– تحلیلی به بررسی نظام‌رواییداستان بت‌شکنی حضرت‌ابراهیمو به آتش‌افکندهشدنوی بر پایه‌ی‌الگوی‌روایی گریماس پرداخته‌ایم. یافته‌های این پژوهشحاکی‌از این است که الگوی کنشو زنجیره‌ها و گزاره‌های‌روایی‌گریماس با داستان مذکورمنطبق می‌باشند ،و موقعیتهای مختلف اینداستان از جمله دعوت آزر به پرستش خدای یگانه‌و دوری از بت‌پرستیتوسط حضرت ابراهیم، تهدید کردنو نقشه‌ی‌حضرت ابراهیم برای شکستن بت‌ها و محاکمه‌ی آن حضرت و به آتش افکنده شدن وی توسط نمرودیان با الگوی مذکور مطابقت دارند اما این بدین معنا نیست که ارزش قصص قرآنی را به سبب مطابقتشان با الگوی‌گریماس بدانیم بلکه هدف اثبات دیگر ابعاد ارزشمند قصص قرآنی‌است که با توصیف الگوی گریماسدر سطح و عمق داستان مذکور نشان داده شده است .

تحلیل شخصیت‌پردازی «ضدقهرمان» در داستانهای قرآنی (مورد‌پژوهشی داستان حضرت موسی(ع))

اکرم مرادخانی؛ علی رضا نظری

دوره 3، شماره دوم ، بهمن 1398، ، صفحه 242-258

https://doi.org/20.1001.1.26455714.1398.6.3.14.3

چکیده

قرآن کریم در تاثیرگذاری بر مخاطبان خود از اصول فنی وهنری مختلفی از جمله داستان بهره جسته است. از عناصر مهم داستانی شخصیتها هستند؛ شخصیتها گاه دارای نقشی مثبت هستند که از آنان بعنوان قهرمان یاد می‌شود ... بیشتر قرآن کریم در تاثیرگذاری بر مخاطبان خود از اصول فنی وهنری مختلفی از جمله داستان بهره جسته است. از عناصر مهم داستانی شخصیتها هستند؛ شخصیتها گاه دارای نقشی مثبت هستند که از آنان بعنوان قهرمان یاد می‌شود و گاه دارای بعدی منفی هستند که به ضد قهرمان شناخته می‌شود. کارکرد ضدقهرمانها در داستان گاه نقش محوری و گاه نقش مکمل دارند تا جنبه‌های مثبت شخصیت قهرمان بهتر ترسیم گردد. از جمله در داستانهای قرآنی داستان زندگی حضرت موسی است که در تصویری از تقابل جبهه خیر و شر در آن با شخصیت‌پردازی قهرمان و ضد قهرمان مواجهیم. در داستان حضرت موسی، ضدقهرمانان، اشخاصی همچون فرعون، قارون و ساحران و سامری هستند که در تعامل وتکامل هم و در قالب شخصیتهای متفاوت به شکل‌گیری جبهه شر کمک می‌کنند. کبر، قدرت‌طلبی، دنیاپرستی و جهل در قالب این شخصیتها نمود دارد. در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به تحلیل شخصیت‌پردازی ضدقهرمانان در شیوه روایی قرآن کریم پرداخته شده و مشخص می‌گردد نقش ضدقهرمان بیشتر از منظر کنش‌گری و تقابل وی با عملکرد اصلاح‌گرایانه قهرمان ظهور می‌یابد و انواع ضدقهرمانهای اصلی، نامی و فرعی را در مسیر رسالت این پیامبر ایجاد می‌سازد که به نوبه خود جنبه‌ای از رسالت قهرمان را برجسته می‌نمایند

دو فصلنامه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 7 (1402)

دوره 6 (1401)

دوره 5 (1400)

دوره 4 (1399)

دوره 3 (1398)

دوره 2 (1397)

دوره 1 (1396)

کلیدواژه‌ها = داستان

خوانش داستان های قرآن کریم از منظر ترمینولوژی ادبیات داستانی

چکیده

بررسی داستان بت شکنی و در آتش افکنده شدن حضرت ابراهیم بر پایه‌ی الگوی روایی گریماس

چکیده

تحلیل شخصیت‌پردازی «ضدقهرمان» در داستانهای قرآنی (مورد‌پژوهشی داستان حضرت موسی(ع))

چکیده