نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی

2 استادیاردانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

20.1001.1.26455714.1398.6.3.14.3

چکیده

قرآن کریم در تاثیرگذاری بر مخاطبان خود از اصول فنی وهنری مختلفی از جمله داستان بهره جسته است. از عناصر مهم داستانی شخصیتها هستند؛ شخصیتها گاه دارای نقشی مثبت هستند که از آنان بعنوان قهرمان یاد می‌شود و گاه دارای بعدی منفی هستند که به ضد قهرمان شناخته می‌شود. کارکرد ضدقهرمانها در داستان گاه نقش محوری و گاه نقش مکمل دارند تا جنبه‌های مثبت شخصیت قهرمان بهتر ترسیم گردد. از جمله در داستانهای قرآنی داستان زندگی حضرت موسی است که در تصویری از تقابل جبهه خیر و شر در آن با شخصیت‌پردازی قهرمان و ضد قهرمان مواجهیم. در داستان حضرت موسی، ضدقهرمانان، اشخاصی همچون فرعون، قارون و ساحران و سامری هستند که در تعامل وتکامل هم و در قالب شخصیتهای متفاوت به شکل‌گیری جبهه شر کمک می‌کنند. کبر، قدرت‌طلبی، دنیاپرستی و جهل در قالب این شخصیتها نمود دارد. در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به تحلیل شخصیت‌پردازی ضدقهرمانان در شیوه روایی قرآن کریم پرداخته شده و مشخص می‌گردد نقش ضدقهرمان بیشتر از منظر کنش‌گری و تقابل وی با عملکرد اصلاح‌گرایانه قهرمان ظهور می‌یابد و انواع ضدقهرمانهای اصلی، نامی و فرعی را در مسیر رسالت این پیامبر ایجاد می‌سازد که به نوبه خود جنبه‌ای از رسالت قهرمان را برجسته می‌نمایند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

“Antihero” Characterization Analysis in Qur’anic Stories (Moses’s Story Case Study)

نویسندگان [English]

  • akram moradkhani 1
  • Ali Reza Nazari 2

1 Arabic Language and Literature of Imam Khomeini International University

2 Assistant Professor of Imam Khomeini International University

چکیده [English]

The Holy Quran has utilized different technical and aesthetic principles in order to affect its audience. Characters are one of the most important fictional elements; sometimes characters have a positive role that are referred to as a hero and sometimes have negative dimensions that are known as antihero. In order to depict the hero’s positive aspects in a better way, sometimes antiheros are employed as an axial role and sometimes they have a supplemental role. Moses’s life story is one of the Quranic stories in which in a contrasting image of good and evil, we confront a hero- antihero characterization. In Moses’s story, antiheros, are people such as Pharaoh, Haman, Qaroun, Pharaoh’s court witches and Samaritan that in the form of different characters help in formation of evil frontage while interact and complement each other. Pride, secularity, domineering and ignorance are demonstrated in the form of these characters. In present article, antiheros’ characterization in Holy Quran’s narrative style has been analyzed through a descriptive- analytic method and it is determined that the antihero’s role is addressed from activism perspective and his/ her opposition to the hero’s reformist function and varieties of major, famous and supporting antiheros are created in this prophet’s mission path that in turn distinguishes an aspect of the hero’s mission.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Story
  • Moses
  • Characterization
  • antihero
 
قرآن کریم.
ایزدیار، محسن؛ لیلا کریم پور؛ سمیرا کریم پور (1395): «بررسی شخصیت‌های قهرمان و ضد قهرمان در چند اثر داستانی دهه هفتاد»، فصلنامه زیبایی­شناسی ادب، سال چهاردهم، شماره 28
الاصفهانی، العلامة الراغب (2009): «مفردات ألفاظ القرآن»، تحقیق صفوان عدنان داوودی، دمشق: دار القلم.
باحاذق، عمر محمد عمر (1993): «الجانب الفنی فی القصص القرآن الکریم»، الطبعة الاولی، دمشق: دار المأمون للتراث.
بستانی، محمود (1371): «اسلام و هنر»، ترجمه حسین صابری، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی چاپ اول.
بهجت، احمد (2003): «أنبیاء الله»، قاهره: دار الشروق.
پروینی، خلیل (1379): «تحلیل ادبی و هنری داستان‌های قرآنی»، تهران: فرهنگ گستر، چاپ اول.
تقی الدین، السید (1984): «من الوجهة الادبیة فی دراسة القرآن الکریم»، القاهره: دار الاحیاء الکتب العربیة.
الخطیب، عبدالکریم (1975): «القصص القرآنی فی منطوقه و مفهومه»، بیروت: دارالمعرفة.
دقاق، عمر (1423): «الادب العربی الحدیث»، سوریه: منشورات وزارة التربیة.
السبحانی، جعفر (1385): «القصص القرآنیة»، قم: مؤسسة امام الصادق (ع).
ضیف، شوقی (1997): «البطل فی الشعر العربی»، الطبعة الثانیة، قاهره: دار المعارف.
طبری، ابی جعفر محمد بن جریر (د.ت): «تفسیر طبری»، قاهره: مکتبة ابن تیمیة.
الطریحی، شیخ فخر الدین (1375): «مجمع البحرین»، تهران: انتشارات مرتضوی، چاپ سوم.
طنطاوی، محمد سید (1996): «القصة فی القرآن الکریم»، الجزء الاول، مصر: دار النهضة.
عبدالتواب، صلاح الدین (1995): «الصورة الادبیة فی القرآن الکریم»، قاهره: الشرکة المصریة العالمیة للنشر-لونجمان.
عبدالعظیم، سعید (2001): «قصص القرآن عظات وعبر»، القاهره: دار العقیدة للتراث.
عبداللهیان، حمید (1381): «داستان و شخصیت­پردازی در داستان»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، صص 425-409
غفوری، فاطمه (1388): «شاهنامه از دیدگاه داستان شناسی»، قم: انتشارات استاد مطهری.
فضل حسن، عباس (1987): «القصص القرآنی ایحاؤه و نفحاته»، أردن: مطبعة دار الفرقان.
ــــــــــــــــــ (2010): «قصص القرآن الکریم»، أردن: دار النفائس.
قادری، نصر الله (1380): «آناتومی و ساختار درام»، تهران: انتشارات نیسان.
قرشی، سید‌علی‌اکبر (۱۳۷۷): «تفسیر أحسن الحدیث»، تهران: بنیاد بعثت‌، چاپ سوم.
القطان، مناع (د.ت): «مباحث فی علوم القرآن»، القاهر: مکتبة الوهبة.
قطب، سید (2002): «التصویر الفنی فی القرآن»، قاهره: دار الشروق.
ملبویی، محمد تقی (1376): «تحلیلی نو از قصص قرآن»، تهران: امیرکبیر، چاپ اول.
میرصادقی، جمال (1394): «عناصر داستان»، تهران: انتشارات سخن، چاپ نهم.
ناظر زاده کرمانی، فرهاد (1382): «درآمدی بر نمایشنامه نویسی»، تهران: انتشارات سمت