نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم قرآن و تفسیر دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم ایران مراغه

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن مجید دانشکده قرآنی مراغه

1022034/sshq.2022.140488

چکیده

قرآن کریم متنی قدسی است که بر پیامبر اکرم(ص) وحی شد تا آیاتش برای مردم تبیین و تفسیر شود. یکی از روش‌های تبیین آیات و شناخت و دستیابی به مراد جدی ‌الهی از مفاد استعمالی، شناخت واژگان قرآن است. معنا شناسی واژه‌های قرآنی، یکی از روش‌های نوین پژوهش در قرآن است که در فهم دقیق کلمات و تفسیر آیات تأثیرگذار است بطوری که بررسی علمی معانی واژگان، مفسر را در کشف لایه‌های معنایی و رسیدن به مراد الهی یاری می کند. یکی از واژگانی که نیاز به شناخت معنایی در قرآن دارد و با تبیین آن معرفت و شناخت انسان نسبت به ذات باری تعالی بیشتر می‌شود، اسماء و صفات الهی است. این پژوهش به روش توصیفی ‌تحلیلی درصدد تبیین و تحلیل معانی اسامی و صفات ذات تک کاربردی الهی در قرآن‌ کریم است. این نگاشت پس از بیان مفهوم‌ اسمای الهی و تفاوت ‌شناسی صفات ذات و فعل الهی، اسمای ذات الهی تک کاربردی اول، آخر، ظاهر، باطن، صمد، سلام، مومن، مهیمن، جبار، متکبر و نور را از نگاه مفسران بررسی کرد و مشخص شد که بین مفسران در معنای صفت ذات یا فعل بودن برخی از اسمای تک کاربردی اختلاف نظر وجود دارد و وحدت نظری در معناشناسی تفاسیر دیده نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Semantic Perspective of Interpreters towards Single-purpose Divine Inherent Names in The Holy Quran

نویسندگان [English]

  • mohammad sobhani yamchi 1
  • maryam garmrudi 2

1 Assistant Professor of Qur'an Sciences and Exegesis of the University of Holy Qur'an Sciences and Education

2 Master's degree in the field of Quranic Sciences, Maragheh Quranic Faculty

چکیده [English]

The Holy Quran is a sacred text that has been revealed to The Holy Prophet Muhammad in order for its verses to be explained and interpreted to people. Among the methods used to explain verses and recognize the grand intention behind utilizing certain material is recognizing the Quranic vocabulary. Quranic Semantics is a novel research methodology in the field of Quran, which is effective in conceiving the exact meaning of the words and interpreting verses in a way that a careful analysis of the scientific meaning of vocabularies helps the interpreter to reveal the semantic layers and achieve the divine intention. A group of vocabularies that need to be semantically recognized in Quran – and explaining them enhances human recognition and knowledge about the true nature of the Holy God – are the divine names and adjectives. This research uses a descriptive-analytical methodology to explain and analyze single-purpose divine inherent names and adjectives in the Holy Quran.  This paper starts with explaining the meaning of divine names and differentiates between divine inherent and practical adjectives. Following that, the single-purpose divine inherent names including The First, The Last, The Manifest, The Hidden, The Eternal, The Source of Peace, The Guardian of Faith, The Protector, The Compeller, The Majestic, and The Light are analyzed regarding different perspectives from interpreters. It was found that the interpreters did not agree on whether the meaning of some adjectives were inherent or practical.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Divine Names
  • Inherent Names
  • Adjective Names
  • Descriptive Semantics
  • The Holy Quran
  • قرآن کریم.
  • آلوسی، محمود (1415): «روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم»، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • ابن اثیر جزری، مبارک بن‌محمد (1367): «النهایة فی غریب الحدیث و الأثر»، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  • ابن عاشور، محمدبن طاهر (بی‌تا): «التحریر و التنویر»، بیروت: موسسه التاریخ.
  • ابن فارس، احمدبن فارس (1404): «معجم مقاییس اللغه»، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  • ابن منظور، محمدبن مکرم (بی‌تا): «لسان العرب»، بیروت: دار صادر.
  • ایزوتسو، توشیهیکو (1361): «خدا و انسان در قرآن»، ترجمه احمد آرام، تهران: نشر قلم.
  • بداشتی، علی‌الله (1390): «توحید و صفات الهی»، قم: دانشگاه قم.
  • بغوی، حسین بن مسعود (1420): «معالم التنزیل»، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  • ثعلبی نیشابوری، احمدبن‌ابراهیم (1422): «الکشف و البیان عن تفسیر القرآن»، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  • ثقفی تهرانی، محمد (1398): «تفسیر روان جاوید»، تهران: برهان.
  • جوادی آملی، عبدالله (1389): «ادب فنای مقربان»، قم: اسراء.
  • جوادی آملی، عبدالله (1383): «توحید در قرآن»، قم: اسراء.
  • جوادی آملی، عبدالله (1388): «تفسیر تسنیم»، قم: اسراء.
  • حقی برسویی، اسماعیل (بی‌تا): «تفسیر روح البیان»، بیروت: دار الفکر.
  • خمینی، روح الله (1389): «شرح دعای سحر»، ترجمه سید احمد فهری، قم: دار الکتاب.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1374): «المفردات فی غرایب القرآن»، تهران: مرتضوی.
  • رفسنجانی، علی اکبر (1383): «فرهنگ قرآن»، قم: بوستان کتاب، دوم.
  • زمانی قشمه‌ای، علی (1389): «اسماء و صفات خداوند در قرآن»، قم: موسسه امام صادق علیه‌السلام.
  • زمخشری، محمود (1407): «الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل»، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  • سبحانی، جعفر (1388): «منشور جاوید»، تهران: دار القرآن الکریم.
  • سبزواری، ملاهادی (بی‌تا): «شرح الاسماء الحسنی»، قم: مکتبة آیة الله مرعشی نجفی.
  • سجادی، جعفر (1373): «فرهنگ معارف اسلامی»، تهران: کومش، سوم.
  • قطب، سید (1412): «فی ظلال القرآن»، بیروت-قاهره: دار الشرق.
  • شریف الرضی، محمدبن حسین (بی‌تا): «نهج البلاغه»، ترجمه محمد دشتی، قم: مشهور.
  • شنکایی، مرضیه (1388): «بررسی تطبیقی اسمای الهی». تهران: سروش.
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1366): «شرح اصول کافی». تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • طالقانی، محمود (1362): «پرتوی از قرآن»، تهران: سهامی انتشار.
  • طباطبایی، محمدحسین (1388): «رسائل توحیدی»، ترجمه ابراهیم صالحی، قم: بوستان کتاب.
  • طباطبایی، محمدحسین (1374): «المیزان فی تفسیر القرآن»، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی.
  • طبرسی، فضل بن حسن (1372): «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»، تهران: ناصر خسرو.
  • طریحى، فخر الدین بن محمد (1375): «مجمع البحرین»، تهران:بی­نا.
  • طوسی، محمدبن حسن (بی‌تا): «التبیان فی تفسیر القرآن»، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  • طیب، محمدحسین (1378): «اطیب البیان فی تفسیر القرآن»، تهران: اسلام.
  • عسکری، حسن بن عبدالله (بی‌تا): «الفروق فی اللغة»، بیروت: دار الافاق الجدیدة.
  • فخررازی، محمدبن عمر (1420): «مفاتیح الغیب»، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (بی‌تا): «العین»، قم: نشر هجرت.
  • فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (1415): بیروت- لبنان: دار الکتب العلیمه، اول.
  • قائمی‌نیا، علیرضا (1389): «بیولوژی نص»، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • قرشی، علی اکبر (1371): «قاموس قرآن»، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  • قرطبی، محمدبن احمد (1364): «الجامع لاحکام القرآن»، تهران: ناصر خسرو.
  • مجلسی، محمدباقر (1403): «بحالانوار»، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  • مصطفوی، حسن (1430): «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • مکارم شیرازی، ناصر (1374): «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  • مؤدب، سید محمدرضا (1388): «مبانی تفسیر قرآن»، قم: دانشگاه قم.
  • نکونام، جعفر (1390): «درآمدی بر معناشناسی قرآن»، قم: دانشکده اصول دین.
  •