نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس

1022034/sshq.2022.326122.1140

چکیده

استعاره مفهومی در رویکرد معنی‌شناسی شناختی که از شاخه‌های زبان شناسی شناختی است از ساز و کارهای اصلی فرآیند تفکر است و ابزاری برای بیان مفاهیم انتزاعی در قالب مفاهیم عینی و ملموس به شمار می‌رود. از کاربردهای استعاره‌های مفهومی استفاده از آن‌ها به عنوان ابزاری برای تحلیل و جهان‌بینی متون مخصوصاً متون مذهبی و قرآنی است. قرآن کریم با سرشت استعاری خود با ابزار استعاره مفهومی مفاهیم بسیار پیچیده از امور غیبی و مجردات مانند مفهوم انتزاعی حیات آخرت را با زبانی ساده و قابل شناخت و ملموس به بشریت عرضه کرده ‌است. این نام‌نگاشت از الگوهای استعاری بسیار مناسب برای به تصویر کشیدن قیامت که از منزل‌گاه‌های رستاخیز بزرگ آخرت است می‌باشد. نگاشت حوزه مبدأ به حوزه مقصد چارچوب اصلی پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهد. این پژوهش بر آن است با رویکرد توصیفی_تحلیلی‌ و بر اساس نظریه استعاره‌ مفهومی لیکاف و جانسن به مفهوم‌سازی نام‌نگاشت «آخرت دادگاه است» بپردازد و با بررسی تناظرهای نظام‌مند میان مفاهیم مأنوس و ملموس حوزه مبدأ و مفاهیم انتزاعی و فرامادی جهان بزرگ آخرت که اعماقش ناپیدا و ناشناخته است نگاشت‌های بین عناصر سازه‌ای قلمروی مبدأ و مقصد را تبیین نماید. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش شناسایی تناظرهای نظام‌مند میان دو حوزه «آخرت» که حوزه «مقصد» و حوزه «دادگاه» که حوزه «مبدأ» است می‌باشد و این خود تأییدی دیگر بر اعجاز قرآن کریم در بهره‌مندی از نظام مفهومی کاملاً ساختارمند و هماهنگ و به هم پیوسته و منسجم است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Conceptualizing the name of the map "The Hereafter is the Court" Based on the conceptual metaphor theory of Lakoff and Johnson

نویسندگان [English]

  • zeinab feizi 1
  • Hossein mohtadi 2
  • seid heidar farie shirazi 2

1 Master student of Arabic language and literature at Persian Gulf University

2 Associate Professor of Arabic Language and Literature Department, Persian Gulf University,

چکیده [English]

Conceptual metaphor in the approach of cognitive semantics, which is a branch of cognitive linguistics, is one of the main mechanisms of the thought process and is a tool for expressing abstract concepts in the form of objective and tangible concepts. One of the applications of conceptual metaphors is their use as a tool for analysis and worldview of texts, especially religious and Quranic texts. The Holy Qur'an, with its metaphorical nature, has presented to humanity a very complex concepts of the unseen and abstract things, such as the abstract concept of the Hereafter, in a simple, recognizable and tangible language. This letter is one of the most suitable metaphorical patterns to depict the resurrection, which is one of the places of the great resurrection of the Hereafter. Mapping the source domain to the destination domain forms the main framework of the present study. This research intends to conceptualize the concept of "the hereafter is a court" with a descriptive-analytical approach and based on Likoff and Johnson's conceptual metaphor theory, and examines the systematic correspondences between familiar and tangible concepts of origin and abstract and transcendental concepts of the afterlife. It is unknown to explain the correspondences between the structural elements of the territory of origin and destination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual metaphor
  • letter writing
  • afterlife
  • court
  •  

    • قرآن کریم.
    • پاینده، ابوالقاسم (بی‌تا): «نهج‌الفصاحه»، بی‌جا، کتابخانه مدرسه فقاهت، ناشر: دنیای دانش.
    • دهخدا، علی اکبر (1385ش): «لغت­نامه فرهنگ متوسط دهخدا»، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    • ریکور، پل (آذر 1386): «استعاره و ایجاد معانی جدید در زبان»، ترجمه حسین نقوی. مجله معرفت، سال۱۶، ش۱۲۰، صص 81_
    • صالحی حاجی آبادی، نعمت الله (۱۳۸۹ ش): «انسان از حشر تا دادگاه قیامت»، قم: گلهای بهشت. چاپ هشتم.
    • قائمی­نیا، علیرضا (۱۳۹۷ش): «استعاره‌های مفهومی و فضاهای قرآن»، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم.
    • قمی، شیخ عباس (۱۳۸۶ش): «منازل الآخره»، قم: مؤسسه انتشارات ائمه، چاپ پنجم.
    • کوچسس، زولتان (1394ش): «استعاره در فرهنگ»: ترجمه نیکتا انتظام، تهران: انتشارات سیاهرود، چاپ اول.
    • محققیان، رضا (۱۳۸۹ش): «داد یا دادگاه قیامت»، قم: اکرام.
    • مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (۱۳۷۷ش): «پیام قرآن (تفسیر نمونه موضوعی)»، تهران: دارالکتب اسلامیه، چاپ پنجم.
    • ابن عاشور، محمد طاهر (۱۴۲۰ق): «التحریر و التنویر»، لبنان: موسسه التاریخ العربی، الطبعة الأولی.
    • البوعمرانی، محمد الصالح (2009م): «دراسات نظریة و تطبیقیة فی علم الدلالة العرفانی»، تونس_صفاقس: دارنهی، الطبعة الأولی.
    • الطوسی، محمد بن حسن (۱۴۱۴ق)، «الأمالی»، قم: دارالثقافة.
    • عبدالباقی، محمدفؤاد (۱۳۶۴ق): «المعجم المفهرس»، القاهرة: دارالکتب المصریة.
    • شریف رضی، ابوالحسن محمد بن الحسین (1431ق): «نهج‌البلاغة(هو‌مجموع ما ‌‌اختاره‌‌ الشریف ‌الرضی‌ من کلام سیدنا‌ أمیر المؤمنین علِیِ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِب ع)»، قم: موسسة الرافد للمطبوعات، الطبعة الاولی.
    • الکاشانی، محمد بن المرتضی المدعو بالمولی محسن (لاتاریخ): «المحجة البیضاء فی تهذیب الإحیاء»، طهران: مکتبة الصدوق.
    • المجلسی، محمدباقر (لاتاریخ): «بحارالانوار»، بیروت_لبنان: موسسه الوفاء دارالحیاء الکبری.
    • Barcelona, Antonio. (2003). Metaphor and Metonymy at the Crossroads: A Cognitive Perspective. Berlin: Mouton de Gruyter.
    • Evans, Vyvyan & Green, Melanie. (2006). Cognitive Linguistic: an introduction. Edinburgh University Press.
    • Grady, J. E. (2007). “Metaphor” in Geeraerts, D. and Cuyckens, H (ed). The Oxford Handbook of Cognitive Linguistics. New York: Oxford University Press, pp.188-213.
    • Kövecses, Zoltan. (2010). Metaphor: A Practical Introduction. New York: Oxford Univercity Press. Second Edition.
    • Lakoff, G. (1993), “The contemporary theory of metaphor”,In Geeraerts, Dirk (Ed.). (2006) Cognitive linguistics: basic readings (Cognitive linguistics research; 34). Mouton de Gruyter Berlin, New York, pp. 185-238.
    • Lakoff, George &  Johnsen Mark. (2003). Metaphors we live by. Chicago: The University Of Chicago Press.