نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
3 دانشجوی دکتری قرآن و حدیث اراک
چکیده
تناسب آیات با یکدیگر، از مباحث ارزشمند علوم قرآن است. این تناسب و ارتباط در واژگان قرآنی، در درون یک آیه یا آیات هر سوره نمایان است. بدون شناخت صحیحی از آیه، برداشت از قرآن، آن گونه که شایسته است، تحقق نخواهد یافت. بنابراین، با توجه به علم، حکمت و هدف داری خدا، متن قرآن، دارای همگرایی موضوعی و محتوایی در جهت هدف هدایتی و تربیتی است و عناصر محتوایی قرآن، همانند اجزای یک ساختمان، به هم پیوسته و ناظر به یکدیگرند؛ بنابراین، گوناگونی مباحث یک آیه، هرگز به معنی گسستگی مطالب نیست؛ بلکه باید دانست که هرگاه مطالب، این گونه گوناگون هستند، حتماً پای ارتباطی در میان بوده و مناسبتی باعث شده که چنین حالتی پدید آید. این تناسب، می‌تواند بگونه‌ای باشد که ذیل آیه، بیانگر علت حکم، و یا فایده حکم و یا ضمانت اجرایی و یا تبیین اجمال پیشین و یا پاسخ به سؤال در تقدیر باشد. این نگارش، در پی یافتن این رابطه‌ها است؛ تا با استفاده از دستاوردهای علمی، به فهم و تفسیر آیات قرآن کمک کند. در این نوشتار، به تناسب میان جملات و ارتباط صدر و ذیل آیه پرداخته، و آیاتی را که تناسب میان جملات و صدر و ذیل آن‌ها ضمانت اجرایی حکم است، بررسی شده است؛ و برای این منظور، سوره ی مائده انتخاب شده است.جمع آوری مطالب در این نگارش، کتابخانه ای بوده و روش پردازش به آن ها توصیفی تحلیلی می باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Inner propensity in verses of sura oasis with an emphasis on executive warranty
نویسندگان [English]
- Samad Abdollahi Abed 1
- FAHIMEH Mami Pourmatanagh 2
- seyyedmajid nabavi 3
1 Associate professorAssociate Professor of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology, Shahid Madani University of Azerbaijan
2 M.A. in Quran and Hadith Sciences, Shahid Madani University of Azerbaijan
3 Ph.D. Student of Quran and Hadith of Arak
چکیده [English]
The issue of the coherence between the Quranic verses is one of the valuable subjects of the Quranic sciences. The coherence and the relevance in the Quranic words are manifest in each verse and the verses of all the suras. Without a genuine cognition of the verses, the understanding of the Quran, as it deserves, will not be realized. Therefore, with respect to Allah’s knowledge and wisdom, the text of the Quran enjoys convergence of the theme and the content directed towards the objectives of guidance and education. The elements of the content of the Quran, like the parts of a construction, are coherent and govern each other. As a result, the variety of the themes at issue within each verse should not make us suppose that the Glorious Quran consists of a set of irrelevant and incoherent subjects gathered together accidently. On the contrary, it should be known that when the subjects are various to such an extent, there is certainly a relation there; and the relevance has caused this situation to appear. This writing intends to trace these relationships so that it may help us understand and interpret the verses of the Quran through the achievements of knowledge. We have dealt, in this writing, with the coherence between the statements and with the relationship between the first part and the last part of the verses and have surveyed the verses in which the coherence between the statements and the first and the last parts is the executive guarantee of the decree.
کلیدواژه‌ها [English]
- Quranic verses
- coherence
- relevance
- first and last parts of verses
- executive guarantee
کتابنامه
- آربری، آرتون جان (1383ش): «خدمت و خیانت مترجمان قرآن»، نقدی بر عملکرد مترجمان اروپایی، ترجمه محمد رسول دریایی، بیجا: اندیشه اسلامی.
- آلوسی، محمودبن عبداللّه (1415ق): «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم»، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- ابوحیان اندلسی، محمدبن یوسف (1413ق): «تفسیر البحر المحیط»، با تحقیق عادل احمد عبدالموجودو...، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- ایازی، محمدعلی (1380ش): «چهره پیوسته قرآن»، تهران: نشر هستی نما.
- ابن عاشور، محمد طاهر (بیتا): «تفسیر التحریر و التنویر»، بیروت: موسسه التاریخ.
- ابن فارس، احمد (1429ق): «معجم مقاییس اللغه»، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق): «لسان العرب»، بیروت: دار صادر.
- بقاعی، برهانالدین ابیالحسن ابراهیم (1415ق): «نظم الدرر فی تناسب الآیات و السور»، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- بل ریچارد، وات مونتگمری (1382ش): «درآمدی بر تاریخ قرآن»، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، قم: مرکز ترجمه قرآن مجید به زبان‌های خارجی.
- بلاشر، رژی ( 1365ش): «درآمدی بر تاریخ قرآن»، ترجمه محمود رامیار، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- بیضاوی، عبداللّه بن عمر (1418ق): «أنوار التنزیل و أسرار التأویل»، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386ش): «مبسوط در ترمینولوژی حقوق»، تهران: گنج دانش.
- جوادی آملی، عبداللّه (1390ش): «تسنیم»، قم: مرکز نشر اسراء.
- حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد (1363ش): «تفسیر اثنا عشری»، تهران: میقات.
- حسینی همدانی، محمدحسن (1404): «انوار درخشان»، تهران: کتاب فروشی لطفی.
- خرمشاهی، بهاء الدین (1374ش): «ذهن و زبان حافظ»، تهران: مهارت.
- زمانی، محمدحسن وعلی قانعی اردکانی، دوفصلنامه قرآن پژهی خاورشناسان، مقاله «نقد شبهات مستشرقان درباره تناسب آیات قرآن»، بهار و تابستان 1391ش، سال هفتم، شماره 12.
- زمخشری، محمودبن عمر (1389ش): «تفسیر کشاف»، ترجمه مسعود انصاری، تهران: ققنوس.
- سلماسی زاده، جواد (1369ش): «تاریخ ترجمه قرآن در جهان»، تهران: امیر کبیر.
- سمرقندی، نصربن محمد (بیتا): «بحرالعلوم»، بیجا: بینا.
- سید بن قطب، ابراهیم شاذلی (1412ق): «فی ظلال القرآن»، بیروت: دار المشرق.
- سیوطی، جلالالدین عبدالرحمن (1363ش): «الاتقان فی علوم القرآن»، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، تهران: امیر کبیر.
- شبّر، عبداللّه (1407ق): «الجواهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین»، کویت: مکتبه الألفین.
- صادقی طهرانی، محمد (1434ق): «الفرقان فی تفسیر القرآن باالقرآن و السنه»، بیروت.
- طباطبایی، محمد حسین (1417ق): «المیزان»، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- طبرسی، فضل بن حسن (1372ش): «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
- ــــــــــــــــــــــ (1379ش.): «ــــــــــــــــــــــ»، ترجمه علی کرمی، تهران: انتشارات فراهانی.
- ــــــــــــــــــــــ (1377ش): «جوامع الجامع»، تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم.
- طریحی، فخرالدین (1375ش): «مجمع البحرین»، تهران: کتاب فروشی مرتضوی.
- طوسی، محمدبن حسن (بیتا): «التبیان فی تفسیر القرآن»، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- طیب، عبدالحسین (1378ش): «اطیب البیان فی تفسیر القرآن»، تهران: انتشارات اسلام.
- علی الصغیر، محمدحسین (1420): «المستشرقون و الدراسات القرآنیه»، بیروت: دار المورخ العربی.
- ــــــــــــــــــــــــ (1372ش): «خاورشناسان و پژوهشهای قرآنی»، ترجمه محمدجواد شریعت، تهران: مطلع الفجر.
- علیمحمدی، کریم و سمیه میرزایی، دوفصلنامه قرآن در آینه پژوهش (تفسیر پژوهی) ، مقاله «ارتباط ذیل آیات با محتوای جملات در آیات سوره آل عمران»، سال اول، شماره دوم، پاییز و زمستان 1393ش.
- فخررازی، محمدبن عمر ( 1411ق): «التفسیرالکبیر»، بیروت: دار الکتب العلمیه،
- فیض کاشانی، ملا محسن (1415ق): «تفسیر الصافی»، تهران: انتشارات صدر.
- ــــــــــــــــــــــــ (1418ق): «الأصفی فی تفسیر القرآن»، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- فولادوند، محمدمهدی (1415ق): «ترجمه القرآن الکریم»، تهران: دار القرآن الکریم.
- قانعی، علی، مجله معرفت، مقاله «تناسب آیات»، سال شانزدهم، شماره122، بهمن 1386ش.
- قرائتی، محسن (1375ش): «تفسیر نور»، قم: مؤسسه در راه حق.
- قرشی، علی اکبر(1377ش): «تفسیر احسن الحدیث»، تهران: بنیاد بعثت.
- کاشانی، ملا فتح اللّه (1423ق): «زبدة التفاسیر»، قم: بنیاد معارف اسلامی.
- ـــــــــــــــــــ (1336ش): «منهج الصادقین فی الزام المخالفین»، تهران: کتابفروشی محمد حسن علمی
- گلدزیهر، ایگناس (1383ش): «گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان»، ترجمه ناصر طباطبایی، تهران: ققنوس.
- گنابادی، سلطان محمد ( 1408ق): «بیان السعادة فی مقامات العبادة»، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
- گوستاولوبون، شارل ( 1347ش): «تاریخ تمدن اسلام و عرب»، تهران: علمیه اسلامیه.
- مدرسی، سید محمدتقی (1377ش): «تفسیر هدایت»، ترجمه مترجمان، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
- مدرسی، محمدتقی (1419ق): «من هدی القرآن»، تهران، دار محبی الحسین.
- مسلم، مصطفی (1390ش): «پژوهشی در تفسیر موضوعی»، ترجمه هادی بزدی ثانی، مشهد: آستان قدس رضوی.
- مصطفوی، حسن (1360ش): «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- معرفت، محمد‌هادی (1373ش): «تناسب آیات»، ترجمه عزتاللّه مولائی ضیا همدانی، قم: بنیاد معارف اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر و همکاران ( 1374ش): «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- نجفی خمینی، محمدجواد (1398ق): «تفسیر آسان»، تهران: انتشارات اسلامیه.
- هاشمی رفسنجانی، اکبر (1374ش): «تفسیر راهنما»، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
)