نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان وادبیات عرب .دانشگاه خوارزمی
2 استاد گروه زبان وادبیات عرب ،دانشگاه خوارزمی
چکیده
کاربردشناسی زبان، یکی از دانش‌های بین رشته‌ای است که هدف آن، تأمل و دقت در رابطه با سازوکار ساختار و عناصر سازنده یک متن برای درک بهتر چگونگی روند تکوین معنی و معانی نهفته در آن است و یکی ازجنبه‌های کاربردشناسی زبان، بررسی معانی ضمنی پاره گفتارها و معانی بافتی است. در نظر قران، انسان موجودی گفت‌وگو محور محسوب می‌شود، چرا که خداوند در انتقال حقایق و مصالح انسان همواره این راه را برگزیده است و در ارتباط با پیامبرانش، اولین و بهترین راه را برای انتقال اندیشه و حل اختلافها و رسیدن به نقطه مشترک را گفت‌وگو میداند؛ هربرت پل گرایس از فیلسوفان تحلیلی زبان شناختی است که متناسب با این دیدگاه درباره مکالمات و کنشهای زبانی و معنای غیرمستقیم و ضمنی انها ارائه نظر کرده و نظریه او به اصول همکاری گرایس معروف شده است. گرایس مکالمه را رفتاری هدفمند و عقلانی و نوعی تعامل مبتنی بر همکاری میداند. طبق نظریه وی هر گفتگوی موفقی مبتنی بر رعایت 4 اصل همکاری (کمیت، کیفیت، ارتباط و روش) میباشد و هر گونه عدول از اصول چهارگانه چنانچه مبنی بر قرینه و غرض مشخصی و منطقی باشد منجر به استلزام ارتباطی میگردد. این جستار در پی بررسی مکالمههای موجود در سوره آلعمران در قران کریم بر پایه نظریه قواعد گرایس به روش توصیفی_تحلیلی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در آیات 35 تا 49 سوره آلعمران از 4 اصل همکاری تخطی صورت گرفته و اصل کمیت در گفتگوی همسر عمران نسبت به اصول دیگر از بسامد بیشتری برخوردار است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Communication in conversations in Sura al-Imran According to Paul Gerais's theory
نویسندگان [English]
- Akram Sadat Mahmoodi 1
- sodabe mozafari 2
1 Senior Student of Arabic Language and Literature, Kharazmi University,
2 Professor of Arabic Language and Literature, Kharazmi University
چکیده [English]
Linguistics is an approach to the study of language that examines the relationship between language and the mind and its social experiences; Cognitive linguistics is one of the interdisciplinary sciences that aims to reflect on the mechanism of the relationship between the structure and the constituent elements of a text to better understand and how the process of completing the meaning hidden in it. Herbert Paul Grace is one of the linguistic analytical philosophers who has commented on conversations and their indirect and implicit meanings in accordance with this view, and his theory is known as Grace's principles of cooperation. Grace sees conversation as purposeful behavior and a form of collaborative interaction. According to his theory, any successful dialogue is based on the observance of four principles of cooperation (quantity, quality, communication and method) and any deviation from the four principles, if it is based on symmetry and logic, leads to communication implication. This article seeks to study the conversations in Surah Al-Imran in the Holy Quran based on the theory of Grace's rules in a descriptive-analytical manner. The results of the research show that in verses 35 to 49 of Surah Al-Imran, 4 principles of cooperation have been violated and the principle of quantity is more frequent in the conversation of Imran's spouse than other principles.
کلیدواژه‌ها [English]
- : Surah Al-Imran
- Communication Implication
- Paul Grace Theory
- Principles of Cooperation
کتابنامه
- قرآن کریم، (1376ش): «ترجمه محمدمهدی فولادوند»، تهران: دارالقرآن الکریم.
- آقا گل زاده، فردوس (1385ش): «تحلیل گفتمان انتقادی» تهران:انتشارات علمی و فرهنگی.
- اکو، امبرتو (1383ش): «استعاره مبنای تفکر و ابزار زیبایی آفرینی»، به کوشش فرهاد ساسانی، تهران: سوره مهر.
- الام، کر (1395ش): «نشانه شناسی تئاتر و درام»، ترجمه فرزان سجودی، تهران: نشر قطره.
- بیضاوى، عبدالله بن عمر (1418ق): «أنوار التنزیل و أسرار التأویل»، تحقیق محمد عبدالرحمن المرعشی، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
- خرمشاهی، قوامالدین (1377ش): «دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی»، تهران: دوستان_ناهید.
- درویش، محیالدین (1420ق): «اعراب القرآن الکریم و بیانه»، لبنان_بیروت: نشر دار الاحیا تراث الادبی.
- زمخشری، محمود (1407ق): «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل»، بیروت: دار الکتب العربیه.
- روشن، بلقیس واردبیلی، لیلا (1392ش): «مقدمهای بر معناشناسی شناختی»، تهران: نشر علم.
- سرمدی، محمود (1396ش): «سوره آل عمران در دانشنامه معاصر قرآن کریم»، قم: انتشارات سلمان آزاده.
- سعیدی، غلامعباس (1391ش): «بررسی زبان شناختی تناسب آیات بر پایه اصل همکاری گرایس»،آموزههای قرآنی دانشگاه علوم اسلامی، کار گفتی در قرآن کریم، تهران:انتشارات دانشگاه امام صادق.
- طباطبایی، محمدحسین (1390ش): «المیزان فی تفسیر القرآن» بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
- طبرسى، فضلبن حسن (1372ش): «مجمع البیان فى تفسیر القرآن»، تهران: ناصر خسرو.
- صانعی پور، محمدصادق و دیگران (1391ش): «سازه شناسی متن قرآن»، مجله آموزههای قرآنی، شماره 15، بهار و تابستان.
- صفوی، کوروش (1392ش): «معنی شناسی کاربردی»، تهران:انتشارات همشهری.
- طالقانی، محمود (1362ش): «پرتویی از قرآن»، تهران: انتشارات قدیانی.
- طوسی، محمدبن حسن (1409ق): «تبیان فی تفسیر القرآن» بیروت: دارالاحیا التراث العربی.
- فخر رازی، محمدبن عمر (1420ق): «التفسیر الکبیر»، بیروت: دار أحیاء التراث العربی.
- قائمی نیا، علیرضا (1389ش): «بیولوژی نص نشانه شناسی و تفسیر قرآن»، تهران: سازمان پژوهش.
- کاشانی، فتح الله (بیتا): «تفسیر منهج الصادقین فی الزام مخالفین»، تهران:دار الکتب الاسلامیه.
- لاینز، جان (1391ش): «درآمدی بر معناشناسی زبان»، ترجمه کوروش صفوی، تهران:علمی.
- مغنیه، محمد جواد (1424ق): «اتفسیر الکاشف»، تهران: دار الکتب الاسلامیه،تهران.
- مک کاریک، ایرنا ریما (1385ش): «دانش نامه نظریههای ادبی معاصر»، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: نشر آگه.
- مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1371ش): «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- موسوی همدانی، سید محمدباقر (1374ش): «ترجمه تفسیر المیزان»، تهران:انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- مهدوی راد، محمدعلی، جباری امیر عطا الله و بهشتی نرگس (1391ش): «نوشتههای قرآنی در نگاه محمد عابد الجباری»، آموزههای قرآنی بهار و تابستان 91، ش15،صص73-100.
- میر صادقی، جمال (1386ش): «ادبیات داستانی، (قصه، رمانس،داستان کوتاه، رمان)»، تهران: نشر سخن.
- Grice, H. P. (1975), Utterer's Meaning,Sentence Meaning and Word Meaning.In foundations of language, internationalJournal of Lanuguage and Philosophy,Vol. 4, D. Reidel Publishing Company:Dordrech-
- Grice, H. P (1975), "Logic andConversation". In Syntax and Semantics,Vol.3 Speech Acts. Eds, Peter Cole andJerry L. Morgan, New York, SanFrancisco and London: Academic Press
- Herman, Vimala (1995), DramaticDiscourse: Dialogue as Interaction inplays, London and New York: Routledge
- Leech, Geoffrey (1983), Principles ofpragmatics, London: Longman
- Levinson, S.C (1983), Pragmatics,Cambridge: Cmbridge University Press
- Marmaridou, Sophia S. A (2000),Pragmatic Meaning and Cognition,Amsterdam/Philadelphia: John Benjami.
)