نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجو کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس
3 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس
چکیده
معناشناسی مطالعه علمی معناست که یکی از زیر شاخههای علم زبانشناسی است و شامل رویکردهای شناختی، تاریخی، توصیفی و ... میباشد. رویکرد توصیفی این علم که مقصود ماست خود شامل همنشینی و جانشینی است که توجه ما در پژوهش پیش رو بر روی قسمت همنشینی این علم است و سعی داریم از طریق رابطه همنشینی به ارتباط بین واژه زکاة و سایر مشتقات آن با همنشینهای آن بپردازیم و با توجه به این ارتباط، به دلیل تأکید زیاد خداوند از بین همه دستورات خود، بر روی مسئله زکات که یکی از فروعات دین است، پی ببریم. آنچه بر اهمیت انجام این پژوهش میافزاید این است که واژه زکاة به همراه مشتقات آن 59 بار در قرآن کریم ذکر شده است و قطعاً در کتابی چون قرآن که همه چیز در جایگاه خود بیان شده است تکرار این واژه بدون دلیل نمیباشد. یافتههای پژوهش بیانگر این است که واژه زکاة با واژههایی مانند صلاة، ولی، اطیعوا الله و اطیعو الرسول، تاب، آمن، دون الخوف و الحزن، بِرّ، متقون، جاهد و حنان و مشتقات آن نیز با یؤذن، عض البصر و حفظ الفرج همنشین شده است، در این میان واژه صلاة بیشترین بسامد همنشینی را با زکات دارد و دلیل این امر این است که خداوند قصد دارد به مسلمانان جایگاه و ارزش این دو فروع دین را برساند و گویی شرط قبولی بقیه اعمال مسلمانان را این دو عمل میداند بعد از آن اطیعوا الله و اطیعو الرسول و تاب و آمن با واژه زکاة پربسامدترین همنشینها هستند.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The semantics of the word Zakat and its derivatives with the companionship approach in the Holy Quran
نویسندگان [English]
- zahra ranjbar 1
- HOSSEIN MOHTADI 2
- kodadad bahri 3
1 Master student of Arabic language and literature at Persian Gulf University
2 Associate Professor of Arabic Language and Literature Department, Persian Gulf University
3 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Persian Gulf University
چکیده [English]
Semantics is the scientific study of meaning that is one of the sub-branches of linguistics and includes cognitive, historical, descriptive and etc. approaches. The descriptive approach of this science, which we mean, includes companionship and substitution. Our focus in the present research is on the companionship part of this science, and we try to deal with the relationship between the word Zakat and its derivatives with its companions through the companionship relationship. In this regard, let us understand the issue of Zakat, which is one of the branches of religion, due to the great emphasis of God among all His other commands. What adds to the importance of this research is that the word Zakat with its derivatives is mentioned 59 times in the Holy Qur'an, and certainly in a book like the Qur'an, where everything is stated in its place, the repetition of this word is not without reason. The findings of the study indicate that the word Zakat is associated with words such as Salah, Wali, Obedience to God and Obedience to the Messenger, Tab, Amen, Don al-Khuf and Al-Hazn, Barr, Muttaqoon, Jahed and Hanan and its derivatives with permission, Az Al-Basr and Hafiz Al-Faraj. In the meantime, the word "Salah" has the highest frequency of associating with Zakat, and the reason for this is that God intends to convey to Muslims the status and value of these two branches of religion, as if he considers the condition for accepting the rest of the actions of Muslims after these two acts. Those obedient to God and obedient to the Messenger and the patient and the faithful with the word Zakat are the most frequent companions.
کلیدواژهها [English]
- Holy Quran
- semantics
- companionship
- zakat
- قرآن کریم
- آذرتاش، آذرنوش (1393): «فرهنگ معاصر عربی-فارسی»، تهران: نشر نی، چاپ شانزدهم.
- ابن اثیر، مبارک بن محمد (1364): «النهایة فی غریب الحدیث و الاثر:، قم: موسسة اسماعیلیان، چاپ چهارم.
- ابن ادریس، محمد بن احمد (1410): «السرائر»، قم: جامعة مدرسین، چاپ دوم.
- ابن منظور افریقی، محمد بن مکرم (1410): «لسان العرب»، بیروت: دار الفکر، چاپ اول.
- ابیاری، ابراهیم (1405): «الموسوعة القرآنیة»، قاهره: موسسة سجل العرب، چاپ اول.
- اچسون، جین (1371): «مبانی زیانشناسی»، ترجمه محمد فائض، تهران: نگاه.
- افرام البستانی، فؤاد (1389): «منجد الطلاب»، ترجمه محمد بندر ریگی، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول.
- ایزوتسو، توشیهیکو (1361): «خدا و انسان در قرآن»، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ هفتم.
- باقری، مهری (1377): «مقدمات زبانشناسی»، تهران: قطره.
- بیپرویش، مانفرد (1363): «زبانشناسی جدید»، ترجمه محمدرضا باطنی، تهران: نشر آگاه.
- پالمر، فرانک، (1366): «نگاهی تازه به معنیشناسی»، ترجمه کورش صفوی، تهران: مرکز.
- حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد (1419): «مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة»، تحقیق محمدباقر خالصی، قم: موسسة النشر الاسلامی، چاپ اول.
- حلی، حسن بن یوسف (علامه) (1412): «مختلف الشیعه»، قم: موسسة النشر الاسلامی، چاپ اول.
- دهقانپور، علیرضا؛ بخشی، ژیلا (1393): «معناشناسی احسان در قرآن»، تهران: پژوهشنامه معارف قرآنی، شماره 17، دوره 5.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1416): «مفردات الفاظ القرآن»، تحقیق صفوان عدنان داوودی، دمشق: دار القلم، بیروت: الدار الشامیة، چاپ اول.
- زبیدی، محمد بن محمد (1409): «شرح القاموس المسمّی تاج العروس من جواهر القاموس»، تحقیق مصطفی حجازی، دار الهدایة.
- صفوی، کوروش (1387): «درآمدی بر معنیشناسی»، تهران: سوره مهر.
- طالقانی، محمود (1362): «پرتوی از قرآن»، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم.
- طباطبایی، محمدحسین (1421): «مختصر المیزان فی تفسیر القرآن»، تهران: اسوه، چاپ اول.
- طبرسی، فضل بن حسن (1375): «تفسیر جوامع الجامع»، مترجمان: علی عبدالحمیدی، اکبر غفوری، احمد امیری شادمهری، مشهد مقدس آستان قدس رضوی بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول.
- ـــــــــــــــــــــــــ (بی تا): «ترجمه تفسیر مجمع البیان»، ترجمه حسین نوری همدانی و همکاران، تهران، فراهانی، چاپ اول.
- طوسی، محمد بن حسن (1404): «اختیار معرفة الرجال»، قم: موسسة آل بیت علیهم السلام.
- ـــــــــــــــــــــــ ( 1417): «الفهرست»، موسسة نشر الفقاهه، چاپ اول.
- طیب، عبدالحسین (1369): «اطیب البیان فی تفسیر القرآن»، تهران: انتشارات اسلام، چاپ دوم.
- عاملی، ابراهیم (1360): «تفسیر عاملی»، تهران: کتاب فروشی صدوق، چاپ اول.
- علمالهدی، علی بن حسین (1415): «الانتصار»، قم: موسسة النشر الاسلامی، چاپ اول.
- فراهیدی، خلیل بن احمد (1408): «العین»، تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول.
- قائمی نیا، علیرضا (1389): «بیولوژی نص»، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- قرائتی، محسن (1388): «تفسیر نور»، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ اول.
- قمی،علی بن ابراهیم (1404): «تفسیر القمی»، قم: موسسة دار الکتاب، چاپ سوم.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1367): «الکافی»، تصحیح علیاکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم.
- مختار عمر، احمد (1386): «معناشناسی»، ترجمه سید حسن سیدی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
- مدرسی، سید محمد تقی (1419): «من هدی القرآن»، تهران: دار محبی الحسین، چاپ اول.
- مصطفی، ابراهیم؛ الزیات، أحمد حسن؛ القادر، حامد عبد؛ النجار، محمد علی (بیتا): «المعجم الوسیط»، بیروت: المکتبة الإسلامیة للطباعة والنشر والتوزیع.
- مصطفوی، حسن (1368): «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
- مغنیه، محمدجواد (1378): «تفسیر کاشف»، ترجمه موسی دانش، قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، چاپ اول.
- مکارم شیرازی، ناصر (1371): «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ دهم.
- میبدی، احمد بن محمد (1371): «کشف الاسرار و عدة الابرار»، تهران: انتشارات امیر کبیر، چاپ پنجم.
- نجفی، محمدحسن بن باقر (1365): «جواهر الکلام»، تحقیق عباس قوچانی، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم.
- نراقی، احمد بن محمدمهدی (1415): «مستند الشیعه»، موسسة آل بیت علیهم السلام، چاپ اول.