نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه میبد، یزد

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث ، دانشکده الهیات ، دانشگاه میبد، میبد . ایران

1022034/sshq.2022.327493.1144

چکیده

از جمله مطالعات میان رشته­ای قرآن کریم، مطالعاتی است که در آن با دانش زبان­شناسی نوین به بازشناسی لایه زبانی قرآن کریم پرداخته می­شود. یکی از مباحث زبان‌شناسی نقش‌گرا، نظریه انسجام متنی است. این نظریه عواملی که اجزاء تشکیل‌دهنده متن را به هم مرتبط می‌سازد و سبب انسجام وهماهنگی آن می‌شود، بررسی می‌کند. مقاله حاضر به کاربست این مطالعات بر سوره حجرات با استفاده از روش تحلیلی_توصیفی پرداخته است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که ابزارهای آفریننده انسجام متنی در این سوره به سه دسته تقسیم می­شوند: عامل واژگانی، عامل دستوری و عامل پیوندی. مهمترین عامل انسجام بخش در این سوره، عامل واژگانی است، در این میان، واژه «الله» با 27 مرتبه و واژه «رسول» با 5 بار تکرار نقش اصلی را در سوره دارد. از نتایج این پژوهش می­توان به توسعه روش­های زبان­شناسی در دانش تناسب آیات قرآن، همچنین پاسخ­گویی به شبهات مستشرقان درباره ناسازگاری و چندلایگی متن سوره­های قرآن و همچنین ارائه یک روش در یافتن محور موضوعی سوره­های قرآن کریم اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Surah Al-Hujurat based on the components of text coherence

نویسندگان [English]

  • Maryam Tavousi 1
  • Ahmad zarezardini 2

1 Master's degree in Qur'anic and Hadith Sciences, Maybod University, Yazd

2 Department of Quranic Sciences and Hadith, Meybod University, Meybod, Iran

چکیده [English]

Among the interdisciplinary studies of the Holy Quran, there are studies in which an attempt is made to recognize the linguistic layer of the Holy Quran with modern linguistic knowledge. One of the topics of Functional Linguistics is the theory of textual coherence which examines causes of coherence and coordination in the text. The present article has performed these studies on Surah Al-Hujurat using analytical-descriptive method. The research findings show that the tools that create textual coherence in this Surah are divided into three categories: lexical factor, grammatical factor and linking factor. The most important unifying factor in this surah is the lexical factor, among which, the word "Allah" with 27 times and the word "Messenger" with 5 repetitions has the main role in the surah. The results of this research include the development of linguistic methods in the knowledge of the appropriateness of Quranic verses, as well as responding to Orientalists' doubts about the inconsistency and multiplicity of the text of Quranic suras and also providing a method for finding the thematic axis of Quranic suras.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Surah Al-Hujurat"
  • "coherence"
  • "textual coherence
  • "
  • "lexical coherence"
قرآن کریم
احمدی، علیرضا و استواری، اصلان (1390ش): «انسجام متنی ابزاری زبان­شناسی برای شناخت سبک­های ادبیات فارسی»، مجله مطالعات زبانی بلاغی، شماره سوم.
برکاوی، عبدالفتاح عبدالعلیم (1991م): «دلاله السیاق بین التراث و علم اللغه الحدیث»، قاهره: دارالکتب.
پالمر، فرانک (1374ش): «نگاهی تازه به معناشناسی»، کوروش صفوی، تهران: نشر نو.
خطیب قزوینی (2003م): «الایضاح فی علوم البلاغه المعانی و البیان و البدیع»، بیروت: دارالکتب العلمیه.
زرکشی، محمد (1391ش): «البرهان فی علوم القرآن»، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار احیاء الکتب العربیه.
الزناد، الازهر (2003م): «نسیج النص (بحث فی ما یکون به الملفوظ نصا)»، المرکز الثقافی العربی: الدار البیضاء.
صلح جو، علی (1377ش): «گفتمان و ترجمه»، تهران: نشر مرکز.
طباطبایی، سید محمدحسین (1381ش): «المیزان فی تفسیرالقرآن»، ترجمه موسوی همدانی، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
عبد المجید، جلیل (1998م): «البدیع بین البلاغه العربیه و اللسانیات النصیه»، الهیئه المصریه العامه للکتاب.
علاوی، العید، (2011م): «التماسک النحوی اشکاله و آلیاته دراسه تطبیقه لنماذج من شعر محمد العید آل خلیفه»، مجله قرائات.
فقی، صبحی ابراهیم (2000م): «علم اللغه النصی بین النظریه و التطبیق دراسه تطبیقه علی السور المکیه»، قاهره: دارقباء.
فیروزآبادی، محمد (1383ش): «بصائر ذوی التمییز»، به کوشش محمدعلی نجار، قاهره: لجنه احیاء التراث السلامی.
قوامی، بدریه و آذرنوا، لیدا (1392ش): «تحلیل انسجام و هماهنگی انسجامی در شعری کوتاه از شاملو»، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال پنجم، شماره 15.
لسانی فشارکی، محمدعلی و مرادی زنجانی، حسین (1393ش): «سوره شناسی»، انتشارات نصایح، چاپ اول.
لطفی­پور ساعدی، کاظم (1385ش): «درآمدی به اصول و روش ترجمه»، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ هفتم.
محمد، عزه شبل، (2009م): «علم لغه النص النطریه و التطبیق الثانیه»، القاهره: مکتبه الآداب.
مهاجر، مهران و محمد نبوی (1376ش): «به سوی زبان شناسی شعر: ره یافتی نقش گرا»، تهران: نشر مرکز.
یارمحمدی، لطف اله (1383ش): «گفتمان شناسی رایج و انتقادی»، تهران: انتشارات هرمس.