نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جواد رنجبر ¹
• اسماعیل نادری ²
• فرشته مکاری زاده ³

¹ استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور، تهران- ایران

² استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

سبک­شناسی یکی از شیوه­های تحلیل و تفسیر متون ادبی بر پایه عناصر زبانی است که در میان پژوهش­های حوزه زبان­شناسی، جایگاه ویژه­ای را به خود اختصاص داده است. سوره حجر یکی از سور مکّی قرآن است که از جهت بلاغی و نحوی، واجد نکات شایسته توجّه بسیار است، چنانکه سبک­شناسی بلاغی و نحوی این سوره می‌تواند زیبایی­ها و ظرافت­های قابل تأمّلی از این چشمه فیّاض وحی را برای مخاطبان مشخّص سازد. این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از معیارهای سبک­شناسی جدید به تحلیل و تبیین ویژگی­های بلاغی و نحوی سوره حجر پرداخته و کوشیده است لایه­هایی از زیبایی این سوره را از منظر اسالیب بلاغی و نحوی مثل: «تقدیم‌ و تأخیر»، «حذف» و «تضاد و مقابله» و ... مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از تحقیق، بیانگر آن است که در این سوره اسالیب به نحوی دقیق و ملموس، ضمن ایجاز کلام، به انتقال دقیق و مؤثّر معنا یاری رسانده و اغراضی همچون تأکید، مبالغه، تعظیم و تکریم و ...  در جهت تصویرآفرینی و ترسیم پیام­های مورد نظر براساس مفاهیم آیات، به شکلی هنری و زیبا تجلّی یافته است. همچنین مشخّض گردید که اسلوب تقدیم و تأخیر، اسلوب حذف و اسلوب تضاد و مقابله در خدمت ایفاد معنی و شکل‌دهی به منظومه معرفتی مدّنظر خداوند متعال، نسبت به دیگر عناصر زبانی از بسآمد بیشتری برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

• قرآن کریم
• سبک شناسی
• سوره حجر
• سطح بلاغی
• سطح نحوی

عنوان مقاله [English]

"Rhetorical and syntactical stylistics of sarah Hijr"

نویسندگان [English]

• javad ranjbar ¹
• esmaeil naderi ²
• fereshteh mokarizadeh ³

¹ Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Payam Noor University, Tehran, Iran

² Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Payam Noor University, Tehran, Iran

³ Assistant of Arabic Language and Literature, Payam Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Stylistics is one of the methods of analyzing and interpreting literary texts based on linguistic elements which have a special place among the researches in the field of linguistics. Surah Hijr is one of the Meccan surahs of the Quran, which has valuable points in terms of rhetoric and syntax. The rhetorical and syntactical style of this surah can reveal the beauties and subtleties of the holy Quran to audience that can be considered from its foundation of revelation. The present research has analyzed and explained the rhetorical and syntactical features of surah Hijr with a descriptive analytical method, by using new stylistic criteria has tried to examine layers of beauty of this surah from the perspective of rhetorical and syntactical style such as "presentation and delay", "elimination and contradiction and confrontation" and etc. The result of the research show that in this surah embodiment of styles in a precise and tangible way while the words are concise has helped  conveying the meaning accurately and effectively and emphasis, exaggeration, bowing and honoring, etc. in the Quran has reached its peak of eloquence. In the direction of imaging and drawing the intended message based on the concepts of the verses has been manifested in an artistically and beautiful way. It has also been determined that presentation and delay styles, elimination styles and contradiction and confrontation styles in the service of expressing meaning and shaping the knowledge system intended by almighty God, have more frequency than other linguistic elements.

کلیدواژه‌ها [English]

• Holy Quran
• stylistics
• surah Hijr
• rhetorical level
• syntactical level