نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عبدالاحد غیبی ¹
• فرشته اصغری ²

¹ استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان تبریز

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

تحلیل گفتمان یکی از بحث های مهم زبان شناسی در زمینه فهم دقیق و تفسیر متون و فرایند ارتباطی هدفمند میان فرستنده و گیرنده می باشد و از جمله علوم جدید غرب است که به صورت مستقیم با تاثیر پذیری از اندیشه میشل فوکو، بنیانگذار سبک شناسی گفتمان، ایجاد شده است. ساختار متن، شمار انواع کنش‌های گفتاری، سبک نحوی جملات، بافت موقعیتی و اجتماعی، از مباحث مطرح در الگوی گفتمان‌شناسی میشل فوکو است. این پژوهش در پی آن است تا ثابت کند غالب گزاره‌های تحلیل گفتمان با منشأ غربی، در علم معانی نیز وجود دارد. برای نیل به این مقصود، در جستار حاضر سعی شده است با انتخاب سورة مبارکه قلم به عنوان متن هدف، تمامی آیات این سوره با مباحث علم معانی بررسی و سپس با الگوی تحلیل گفتمان میشل فوکو تطبیق داده شود. یافته‌ها نشان می‌دهد هر یک از مباحث علم معانی با محورهای تحلیل گفتمان فوکو منطبق و سازگار است و تمامی کنش‌های کلامی در آیات سورة قلم، با اقتضای حال، که شرط اساسی بلاغت است کاملا بجا و درست به کار رفته است. هم‌چنین می‌توان به عوامل تاثیرگذار محیطی در نازل شدن این سوره و تاثیر آن بر کنش‌های کلامی، پیوستار دستوری و معنایی و سبک و سیاق ویژه آن که به درک صحیح این سوره می انجامد، پی برد.

کلیدواژه‌ها

• قران کریم
• سوره قلم
• علم معانی
• سبک‌شناسی گفتمانی
• میشل فوکو

20.1001.1.26455714.1400.5.2.11.3

عنوان مقاله [English]

Rhetorical analysis of Surah Qalam based on Michel Foucault's model of discourse stylistics

نویسندگان [English]

• Abdul Ahad Gheibi ¹
• Fereshteh Asghari ²

¹ Professor of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University

² PhD student in Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده [English]

Discourse analysis is one of the important discussions of linguistics in the field of accurate understanding and interpretation of texts and the purposeful communication process between sender and receiver and it is one of the new sciences of the West created directly by adopting the thought of Michel Foucault, the founder of discourse stylistics. The structure of the text, the number of types of speech acts, the grammatical style of the sentences, the situational and social context are some of the topics discussed in the discourse model of Michael Foucault. This research seeks to prove that most of the propositions of discouse analysis with Western origin also exist in Arabic rhetoric. In this research, it has been tried to examine all the verses of Surah Qalam with the topics of the semantics of rhetoric and the model of discourse analysis. The findings show that each topic of the science is consistent and compatible with the topics of Foucault's discourse analysis, and all the verbal actions in the verses are used according to the necessity of the present, which is the main condition of rhetoric. It is also possible to understand the environmental influencing factors in the revelation of this surah and its impact on verbal actions, grammatical and semantic continuity affected by style and context which leads to correct understanding of the verses

کلیدواژه‌ها [English]

• Holy Quran
• Surah Qalam
• Science of meanings
• Discourse stylistics
• Michel Foucault