نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم

1022034/sshq.2022.322569.1135

چکیده

یکی از منابع مهم و مورد نیاز مفسران در تفسیر آیات قرآن ، کتاب های لغت است و می توان از میان کتاب های لغت سده چهارم هجری ، به کتاب ارزشمند مفردات راغب اصفهانی; اشاره نمودکه همواره مورد توجه مفسرانی همچون علامه طباطبائی 1 قرار گرفته است. این جستار برآن است تا به بررسی آراء و نظرات علامه طباطبائی1 نسبت به گفته راغب اصفهانی ; در واژگان َولیّ ، عَصم ، قهر ، وجه، إجتباء ،صنم و مشتقات آن در سوره‌های مبارک مائده و أنعام به روشی توصیفی – تحلیلی و به وسیله‌ی گرد آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بپردازد. ایشان در بهره گیری از این منبع در ذیل تفسیر برخی از آیات ابتدا معنای ارائه شده واژه توسط راغب اصفهانی ;را به طور کامل شرح داده است و در پاره ای از واژه ها نظرات راغب اصفهانی ; را نپذیرفته و نهایتاً اصلاح و نقد ،تکمیل وبه شرح کامل واژه مبادرت نموده ‌است .

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical view of Allameh Tabatabai in lexicography of Ragheb terms Case study: Surahs of Ma''''idah and An''''am

نویسندگان [English]

  • Majid Sadeghi Mazidi 1
  • shahrbano ghanbari 2

1 ssistant Professor of Arabic Language and Literature, University of Holy Quran Sciences and knowledge

2 Graduated from the University of Sciences and Knowledge of the Holy Quran,

چکیده [English]

One of the important and needed sources of commentators in interpreting the verses of the Qur'an is dictionary books and one can find among the dictionary books of the fourth century A.H, the valuable book of Ragheb Esfahani's contents. He pointed out that it has always been considered by commentators such as Allameh Tabatabai. This article intends to examine the views and opinions of Allameh Tabatabai regarding the words of Ragheb Esfahani; in the words Wali, Asm, Qahr, Wajh, Ijtaba, Sanam and their derivatives in the surahs of Ma'idah and An'am in a descriptive-analytical way and by collecting information in a library method. Using this source, following the interpretation of some verses, he has first fully explained the meaning of the word presented by Ragheb Esfahani; and in some words, the views of Ragheb Esfahani; Has not accepted and finally has corrected and criticized, completed and given a full description of the word.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • . Tafsir Al-Mizan
  • Allameh Tabatabai. Ragheb Esfahani''s words
کتابنامه 
-         قرآن کریم.
-         آلوسی،محمود بن عبدالله (1270ق): «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی»، بیروت: الکتب العلمیه، چاپ اول. 
-         ابن سیده، علی بن اسماعیل (1421ق): «المحکم و المحیط الأعظم»، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ اول. 
-         ابن عاشور، محمدبن طاهر (1422ق): «التحریر و التنویر»، بیروت: موسسه التاریخ العربی. 
-         ابن­فارس، احمدبن فارس (1404ق): «معجم مقاییس اللغه»، قم: مکتب االعلام الاسلامی. 
-         ابن­منظور، محمدبن مکرم (1414ق): «لسان العرب»، بیروت: دار صادر. 
-         ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408ق): «روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن»، مشهد: آستان قدس رضوی، چاپ اول.
-          ازهری، محمدبن احمد (1421ق): «تهذیب اللغه»، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول. 
-         بستانی، فواد افرام (1375ش): «فرهنگ ابجدی»، تهران: اسلامی، چاپ دوم. 
-         بیضاوی، عبدالله بن عمر (1418ق): «انوار التنزیل و اسرارالتأویل تفسیر البیضاوی»، بیروت: احیاء التراث العربی، چاپ اول. 
-         پور ملا، سید هاشم؛ غلامی، مرجان؛ بن زاده، راضیه (1394ش): «معنا شناسی واژه عدل در قرآن کریم بر مبنای روش ایزوتسو»، پژوهش‌های قرآن و حدیث، شماره 1، صص 24-1.
-         توکلی راد، مهرداد؛ غفاری، غلامرضا (1397ش): «پدیده إرث فرساینده یا مقوم سرمایه اجتماعی خانواده»، نشریه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 4، صص819-841.
-         ثعلبی، احمدبن محمد (1422ق): «الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی»، بیروت: احیاء التراث العربی، چاپ اول.
-         جعفری، محمدرضا، سید حسین حائری (1390ش): «جستاری در معنای واژه ولی»،  فصلنامه امامت پژوهی شماره 1.
-         جوهری، اسماعیل بن حماد (1376ق): «الصحاح»، بیروت: دار العلم للملایین، چاپ اول. 
-         حمیری، نشوان بن سعید (1420ق): «شمس العلوم»، دمشق: دار الفکر. 
-         خسروی حسینی، غلامرضا (1369ش): «ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ القرآن»، تهران: مرتضوی، چاپ اول. 
-         خسروپناه، عبدالحسین؛ پورعزت، علی اصغر؛ محمد نژاد چاووشی، حبیب (1393ش): «وسعت معنایی عدالت در قرآن»، مطالعات تفسیری، شماره 17، صص74-49.
-         خلیلی، اصغر (1390ش): «مفهوم شناسی واژه حکم در فقه سیاسی»، حکومت اسلامی، شماره 2. 
-         ذوقی، امیر (1399ش): «چند معنایی واژه­های ولی و مولی»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شماره 67، صص227-250.
-         راغب اصفهانی (1374ش): «مفردات الفاظ القرآن»، تهران: مرتضوی، چاپ دوم. 
-         زبیدی، محمدبن محمد (1414ق): «تاج العروس»، بیروت: دار الفکر، چاپ اول.  
-         زحیلی، وهبه (1411ق): «التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج»، دمشق: دارالفکر، چاپ دوم. 
-         زمخشری، محمودبن عمر (1407ق): «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التاویل»، بیروت: الکتاب العربی، چاپ سوم. 
-         صاحب، اسماعیل بن عباد (1414ق): «المحیط فی اللغه»، بیروت: عالم الکتب، چاپ اول.  
-         طاهری، سمیه؛ طباطبایی، سیدکاظم؛ رئیسیان، غلامرضا (1396ش): «معناشناسی ارث مبتنی بر تحلیل ­های ریشه شناختی»،شماره 1، صص 30-17.
-         طباطبایی، محمدحسین (1390ش): «المیزان فی تفسیر القرآن»، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم. 
-         طبرسی، فضل بن حسن (1372ش): «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»، تهران: ناصر خسرو، چاپ سوم.
-         طبری، محمدبن جریر (1412ق): «جامع البیان فی تفسیر القرآن»، بیروت: دار المعرفة، چاپ اول. 
-         طریحی، فخرالدین بن محمد (1375ش): «مجمع البحرین»، تهران: مرتضوی، چاپ سوم. 
-         طوسی، محمدبن حسن (بی­تا): «التبیان فی تفسیر القرآن»، بیروت: احیاء التراث العربی، چاپ اول. 
-         غضنفری، علی؛ کریمی، زهرا (1398ق): «بررسی تطبیقی دیدگاه علامه طباطبایی و ابن عاشور در معناشناسی خطا»، مجله پژوهش­های نوین در آموزه­های قرآن و سنت، شماره چهارم، صص 92-73.
-         فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق): «العین»، قم: نشر هجرت، چاپ دوم. 
-         فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (1415ق): «القاموس المحیط»، بیروت: الکتب العلمیة، چاپ اول. 
-         فولادوند، محمدمهدی (1418ق): «ترجمه قرآن فولادوند»، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، چاپ سوم. 
-          فیومی، احمدبن محمد (1414ق): «المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی»، قم: موسسه دار الهجرة، چاپ دوم. 
-         قرشی، علی اکبر (1371ش): «قاموس قرآن»، تهران: الکتب الاسلامیه، چاپ ششم. 
-         قرطبی، محمدبن احمد (1364ش): «الجامع لأحکام القرآن»، تهران: ناصر خسرو، چاپ اول. 
-         مصطفوی، حسن (1430ق): «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»، بیروت: الکتب العلمیه مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، چاپ سوم. 
-         مصباح، محمدتقی (1391ش): «جستاری در مفهوم و گستره ولایت»، نشریه معرفت، شماره 181، صص5-12.
-         موسوی، محمدباقر(1374ش): «ترجمه تفسیر المیزان»، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دفترانتشارات اسلامی، چاپ پنجم. 
-         واحدی، علی بن احمد (1416ق): «الوسیط  فی تفسیر القرآن المجید»، قاهره، جمهوریة مصر العربیة، وزارة الاوقاف، المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة، لجنة احیاء التراث الاسلامی، چاپ اول.