نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور تهران ایران

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی پیام نور مرکز تهران جنوب

1022034/sshq.2022.360135.1204

چکیده

ظرافت­های بلاغی و نحوی در آیات قرآن کریم، از جمله جنبه­های اعجاز این کتاب، از دیر باز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک شناسی است که در ضمن آن با بهره گیری از دستاوردهای علم بلاغت و نحو، به بررسی جلوه­های سبکی موجود در قرآن کریم می­پردازد. پژوهشِ پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک­شناسی، به بررسی زیبایی­های سبکی سوره­ی نوح در دو سطح بلاغی (سنتی و جدید) و نحوی پرداخته است و می­کوشد تا نشان دهد که چه ظرافت­هایی در سوره نوح از قبیل تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه و نیز هنجارگریزی­های نحوی که از ویژگی­های برجسته سبکی موجود در این سوره است به کار رفته است؛ لذا با کاربست این ویژگی­ها به تناسب مفاهیم و مضامین موجود در سوره به ظرافت­های بلاغی و وجهیت نحوی عبارات آیات پی برده که این نشان از سبک منحصر به فرد این سوره مبارکه است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در این سوره به بلیغ­ترین شیوه و به اقتضای حال مخاطب انواع هنجارگریزی­های نحوی و بلاغی (بلاغت سنتی و جدید) به کار گرفته شده است، و از لحاظ ساختارهای نحوی بنا بر حال و مقام جملات کوتاه و بلند متناسبی به کار گرفته شده است و نیز به دلیل نظم خاصی که در این سوره حاکم است جملات از لحاظ نحوی دارای پیوستار می­باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of rhetorical and syntactical stylistics of Noah's blessing surah

نویسندگان [English]

  • ali ahmadi 1
  • Parisa Sadat 2

1 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Payam Noor University, Tehran. Iran.

2 Master's degree in Arabic language and literature, Payam Noor, Tehran province

چکیده [English]

The rhetorical and syntactic subtleties in the verses of the Holy Quran, including the miraculous aspects of this book, have long been of interest to scholars of Quranic sciences. One of the rhetorical topics of the Holy Qur'an is stylistics, which, by using the achievements of rhetoric and syntax, examines the stylistic effects in the Holy Qur'an. The present research, with descriptive-analytical method and based on the criteria of stylistics, has investigated the stylistic beauty of Surah Noah on two rhetorical (traditional and new) and syntactic levels and tries to show what elegance In Surah Nuh, similes, metaphors, metaphors, and irony, as well as syntactical deviations, which are among the outstanding stylistic features of this surah, have been used. Therefore, by applying these features in accordance with the concepts and themes in the Surah, he realized the rhetorical subtleties and syntactic features of the verses, which is a sign of the unique style of this blessed Surah. The results of the research indicate that in this surah, in the most eloquent way and according to the situation of the audience, all kinds of syntactic and rhetorical deviations (traditional and new rhetoric) have been used, and in terms of syntactic structures, according to the situation and status of the sentences. Proportionately short and long have been used, and because of the special order that prevails in this surah, the sentences are syntactically continuous.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • stylistics
  • rhetorical layer
  • syntactic layer
  • Surah Nuh
کتابنامه
-       قرآن کریم
-       ابن عاشور، محمد الطاهر(1984)، تفسیر التحریر و التنویر، ج29،تونس: الدار تونسیة للنشر.
-       بهار، محمد تقی(1346)، سبک شناسی، تهران: انتشارات امیر کبیر.
-       حسنعلیان، سمیه (1398)، بررسی سبک شناسانه سوره‌ی مریم، دو فصلنامه‌ی قرآن شناخت، سال سوم، شماره‌ی دوم.
-       الخفاجی، محمد عبدالمنعم، فرهود، محمد السعدی، شرف، عبدالعزیز(1992)، الاسلوبیه و البیان العربیه، القاهره: الدار المصریه اللبنانیه.
-       شریفی، آزاده (1397)، سبک شناسی کاربردی، چاپ اول، انتشارات فاطمی.
-       شمیسا، سیروس(1378)، کلیات سبک شناسی، تهران: انتشارات فردوس.
-       صابونی، محمدعلی(1382)، صفوة التفاسیر، ترجمه محمدطاهر حسینی،ج4، تهران: نشر احسان
-       فتوحی،محمود(1391)، سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران: نشر سخن.
-       فضل، صلاح(1998)، علم الاسلوب، مباحثه و اجراءاته، القاهره: دارالتراث العربی.
-       قرشی، علی اکبر(1377)، تفسیر احسن الحدیث، ج11، تهران: نشر بنیاد بعثت.
-       وردانک، پیتر (1393)، مبانی سبک شناسی، ترجمه‌ی محمد غفاری، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
-       میرشکاری، جواد (1397)،  سبک شناسی هم ارز، دفتر یازدهم، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
-       قائمی، مرتضی(1397)، درآمدی بر نظام مفهوم سازی استعاری در نهج البلاغه، همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
-       *کوچش، زولتان(1396)، استعاره‌ها از کجا می‌آیند، شناخت بافت در استعاره، ترجمه‌ی جهانشاه میرزا بیگی، تهران: انتشارات آگاه.
-       عبادیان، محمود(1372)، درآمدی بر سبک شناسی در ادبیات، تهران: موسسه‌ی انتشارات آوای نور.