نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

1022034/sshq.2023.403795.1322

چکیده

ساختار زبان قرآن کریم از وجوه مختلفی با زبان دیگر متون تفاوت دارد و به عنوان عیار زبان عربی محسوب می شود. عوامل مختلفی سبب شده که زبان قرآن، تأثیرگذار، پرمعنی و هدفمند باشد. از زوایای مختلفی می‌توان به این خصیصه زبانی به نظاره نشست و آن را اثبات کرد. یکی از این ویژگی‌های منحصر به فرد، خاصیت برجستگی و برجسته‌سازی های هدفمند است که هم در قالب ساختار و هم در قالب محتواست. دراین پژوهش نظریه جفری لیچ به عنوان یکی از نظریه‌های شاخص در حوزه برجسته‌سازی متنی در سوره قمر که به دلیل محتوا و پیام خاصش، سرشار از هنجارگریزی‌ها و قاعده‌افزایی‌هاست مورد تطابق قرار گرفت. رهآورد این تحقیق که به شیوه توصیفی_تحلیلی صورت گرفته، این است که برجسته‌سازی به دو شیوه هنجارگریزی و قاعده-افزایی‌های متعدد با هدف ابلاغ پیام به مخاطبان به طور گسترده در سوره قمر کاربرد داشته است. در این میان هنجارگریزی‌های نحوی، معنایی و واژگانی بیش از دیگر اقسام هنجارگریزی در آن رخ داده است. انواع توازن‌های آوایی، نحوی و واژگانی هم از مصادیق قاعده افزایی با هدف آهنگین ساختن زبان سوره و قراردادن آن در خدمت اهداف و پیام سوره صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Linguistic customiation in surah Qamar based on the theory of (Jeffrey Leach))

نویسنده [English]

  • Nasrin Bagherzadeh Fasghandis

Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The structure of the language of the Holy Quran is different from the language of other texts in ays and is considered as a standard of the Arabic language. Various factors have made the language of the Quran effective, meaningful and purposeful. This linguistic feature can be observed and proved from different angles. One of these unique features is the feature of purposeful highlighting and highlighting.Which is both in terms of structure and content. Jeffrey Leach's theory was adopted as one of the leading theories in the field of textual highlighting in Surah Qamar. due to its special content and message, full of aberrations and regularities. The result of this research, which was done in a descriptive-analytical manner, was that highlighting in the method of abnormalities and various regularities in order to convey the message to the audience has been widely used in Surah Qamar. In the meantime, syntactic, semantic and lexical aberrations have occurred in it more than other types of abnormalities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Highlighting
  • Jeffrey Leach
  • Surah Qamar
  • Abnormality
  • Holy Quran
  •  

    ـ قرآن کریم

    ـ احمدی، بابک (1370): «ساختار و تأویل متن»، ج 1، کرج: چاپ پایا.

    ـ ابن عاشور، محمدالطاهر (بی تا): «التحریر والتنویر»، المجلد27، التونس: الدار التونسیه للنشر

    ـ ابن منظور، محمدبن مکرم بن علی (1414): «لسان العرب»، ماده نبأ بیروت: دار صادر، چاپ سوم.

    ـ آلوسی، محمودبن عبدالله (1415): «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم»، ج 14، بیروت: دار الکتب العلمیه.

    ـ ایگلتون، تری (1383): «پیش درآمدی بر نظریه ادبی»، عباس مخبر، تهران: نشر مرکز

    ـ البستانی، محمود (1424): «التفسیر البنائی للقرآن الکریم»، ج 4، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول.

    ـ بلاسی، محمد السیدعلی، (2001م): «المعرّب فی القرآن الکریم»، بنغازی، جمعیه الدعوه الاسلامیه

    ـ البیضاوی، ناصرالدین شیرازی (بی­تا): «أنوارالتنزیل و أسرار التأویل»، تحقیق محمد عبدالله المرعشی، ج 5، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.

    ـ پورنامداریان، تقی (1381): «سفر به مه»، تهران: نشر نگاه، چاپ سوم.

    ـ جبل،محمد حسن(2010): ((المعجم الاشتقاقیّ المؤصّل لألفاظ القرآن الکریم))، قاهره: مکتبه الاداب.

    ـ الراغب الاصفهانی (بی­تا): «مفردات»، بیروت: دار الفکر.

    ـ الزمخشری، جارالله محمودبن عمر (2008): «الکشاف عن حقائق التنزیل»، تحقیق محمد صادق القمحاوی، قاهره: مکتب الوهبه.

    ـ الزرکشی، بدرالدین (1957م): «البرهان فی علوم القرآن»، ج1، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بی­نا: چاپ اول.

    ـ السامرائی، ابراهیم (1984م): «من بدیع لغه التنزیل»، بیروت: موسسه الرساله.

    ـ شیرافکن، محمدحسین، فاطمه صاحبیان (1399): «بررسی فضاهای ذهنی در سوره قمر با تکیه بر معناشناسی شناختی»، مجله ذهن، شماره84، صص205-181.

    ـ صفوی، کورش (1394 ش): «از زبان­شناسی به ادبیات»، تهران: نشر سوره مهر، چاپ پنجم.

    ـ صمصام، حمید، فرشید، نجار، همایون فر(1388): «درآمدی بر نقد شعر فارسی»، تهران: نشر دستان.

    ـ طباطبائی، محمدحسین (1378): «تفسیر المیزان»، ج 14، قم: نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه.

    ـ غیبی، عبدالأحد و محمد جهانگیری اصل (1398): «دراسه دلیله لحرکه الضمه»، مجله بحوث فی اللغه العربیه، عدد 20، صص 36-21

    ـ گرجی، حسین و همکاران (1400): «برجسته­سازی در اشعار محمد سعید الحبوبی با تکیه بر نظریه جفری لیچ»، دوفصلنامه نقد ادب معاصر عربی»، سال یازدهم، ش 20، صص263-238.

    ـ قطب، سید (1408): «تفسیر فی ظلال القرآن»، ج 6، بیروت: دار الشروق.

    ـ مکارم شیرازی، ناصر (1380): «تفسیر نمونه»، ج 23، تهران: دار الکتب، چاپ 32.

    ـ محمدبن محمد العمادی، ابی السعود (بی­تا): «تفسیر ابی السعود»، ج 8، بیروت: دار إحیاء التراث.

    ـ مدرسی، فاطمه (1390): «فرهنگ توصیفی نقد و نظریه­های ادبی»، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول.

    • G .Leech, A linguistic guide to English poetry. New York, longman, (1969), p: 42-53.