نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه قم

2 استادیار دانشگاه قم

3 دانش آموخته دانشگاه قم

چکیده

ترجمه‌ی قرآن مستلزم دانش و آگاهی بسیار به هنر ترجمه، تفسیر و چند شاخصه‌ی مهم دیگر است. یکی از این شاخصه‌ها یعنی علم بلاغت و یکی از زیرشاخه آن یعنی استعاره، در ترجمه از ارزش و اهمیت بسزایی برخوردار است. استعاره در قرآن، بارها به کار رفته و ترجمه صحیح آن نیز یکی از امور بسیار مهم و شاید دشوار است. نگارندگان در این جستار برآنند که به بررسی و شناخت چند ترجمه گوناگون (معزی، شعرانی، خرمشاهی، فولادوند، الهی‌قمشه‌ای و صفوی) از استعاره‌های قرآنی بپردازند. با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا به شناخت انواع ترجمه و نوع ترجمه مترجم‌های این کتاب وحی پرداخته، در ادامه با بیان ترجمه‌های هر کدام در رابطه با استعاره به بررسی سبک این ترجمه‌ها پرداخته شده و با توجه به ترجمه‌های تحت‌اللفظی، وفادار و آزاد، خصوصیت‌ها و ویژگی‌های ترجمه هر یک از این استعاره‌ها تبیین می­شود. نتایج تحقیق نشان می­دهد استعاره‌های قرآنی بیشتر در سبک «ترجمه آزاد» نمود داده شده و «الهی‌قمشه‌ای» بهترین عملکرد را در ارائه ترجمه استعاری داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Different Styles of Translation of Qur'anic Metaphors

- «قرآن کریم»
 (الف) فارسی
- ادیبی‌مهر، محمد، (1386ش): «تحلیل ارکان استعاره‌های پیچیده‌ی نهج‌البلاغه»، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
- امانی، رضا؛ و یسرا شادمان، (1391ش): «چگونگی معادل‌یابی استعاره‌های قرآنی در فرایند ترجمه»، مطالعات قرآن و حدیث، سال پنجم، شماره دوم، پیاپی10، صص 168-139.
- امیرمشهدی، محمد؛ عبدالله واثق عباسی و مهدی دهرامی، (1389ش): «استعاره‌های نو و چند لایه در شعر خاقانی»، فنون ادبی دانشگاه اصفهان، سال دوم، شماره2، (پیاپی3)، صص 96-81.
- جهان‌بین، محمد، (1388ش): «نقدی بر ترجمه قرآن در مفاتیح الجنان»، پژوهش‌های قرآنی، سال پانزدهم، ش 57، صص 227-210.
- رضا،؟؟؟؟ (1368ش): «تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب»، تهران: وزارت ارشاد اسلامی، جلد هشتم، چاپ اول.
- زرکوب، منصوره، (1378ش): «روش نوین فن ترجمه»، اصفهان: انتشارات مانی، چاپ سوم.
- شمیسا، سیروس، (1374ش): «بیان»، تهران: انتشارات فردوس، چاپ پنجم.
- معروف، یحیی، (1384ش): «فن ترجمه؛ اصول نظری و عملی ترجمه»، تهران: انتشارات سمت، چاپ پنجم.
- نیومارک، پیتر، (1386ش): «دوره آموزش فنون ترجمه»، ترجمه‌ی منصور فهیم و سعید سبزیان، تهران: انتشارات رهنما، چاپ دوم.
- هاوکس، ترنس، (1390ش): «استعاره»، ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز، چاپ چهارم.
(ب) منابع عربی
- ابن أحمد العطاس، عبدالله، (1424ق): «دراسة البلاغة العربیة فی ضوء النص الأدبی للناطقین بغیر العربیة»، مجلة جامعة أم القری لعلوم الشریعة و اللغة العربیة و آدابها، ع 26، ج 15، صص 807-779.
- إبن منظور(1405ق): «لسان العرب»، قم: نشر أدب الحوزة.
- ابوالعدوس، یوسف، (1997م): «الإستعارة فی النقد الأدبیّ الحدیث-الأبعاد المعرفیّة و الجمالیّة»، عمان: منشورات الأهلیة، الطبعة الأولی.
- الجارم، علی و مصطفی أمین، (1999م): «البلاغة الواضحة؛ البیان، المعانی و البدیع للمدارس الثانویة»، القاهرة، دارالمعارف.
- حریز، سامی محمد هشام، (2006م): «نظرات من الإعجاز البیانی فی القرآن الکریم- نظریا و تطبیقیا»، عمان: دارالشروق للنشر و التوزیع، الطبعة العربیة الأولی.
- الرازی، فخرالدین محمد بن عمر، (2000م): «مفاتیح الغیب»، بیروت: دارالکتب العلمیة، الطبعة الأولی.
- الزمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر، (د.ت): «الکشاف عن حقائق التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل»، تحقیق: عبدالرزاق المهدی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- سقال، دیزیره، (1997م): «علم البیان بین النظریات و الأصول»، بیروت: دارالفکر العربی، الطبعة الأولی.
- شواخ اسحاق، علی، (1404ق): «معجم مصنفات القرآن الکریم»، ریاض: دارالرفاعی.
- الصافی، محمود بن عبدالرحیم، (د.ت): «الجدول فى إعراب القرآن و صرفه و بیانه»، تهران: انتشارات مدین.
- العسکرى، ابوهلال، (1953م): «الصناعتین»، تحقیق: على محمد البجاوى و محمد ابوالفضل ابراهیم: دارالإحیاء الکتب العربیة، الطبعة الأولی.
- قلقیلة، عبده عبدالعزیز، (1992م): «البلاغة الإصطلاحیة»، القاهرة: دارالفکر العربی، الطبعة الثالثة.
- مجمع اللغة العربیة، (1994م): «المعجم الوجیز»، تصدیر بقلم: ابراهیم مدکور، مصر: وزارة التربیة و التعلیم.
- الهاشمی، أحمد، (1999م): «جواهر البلاغة فی المعانی و الییان و البدیع»، بیروت: المکتبة العصریة، الطبعة الأولی.
- هدّارة، محّمدمصطفی، (1989م): «فی البلاغة العربیة-علم البیان»، بیروت: دارالعلوم العربیة، الطبعة الدولی.
refrences
-SEKHRI Ouided ,(2008), “Problems in Translating Tenses From English into Arabic”, The Present Perfect: A Case Study, Dissertation submitted in partial fulfilment of the requirements for the Master Degree in Applied Language Studies, People’s Democratic Republic of Algeria, Ministry of Higher Education and Scientific Research, MENTOURI University Constantine, Faculty of Letters and Languages, Department of Foreign Languages.