نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• رضا رفیعی راد

دانشجوی دکتری دانشکده صنایع اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز ایران

چکیده

اگر چه رنگ‌ها در جنبه‌ی فیزیکی خود، تنها بازتاب طول موج خاصی هستند، اما در فرهنگ بشری، محملی برای بیان احساسات، توصیفات، تخیلات، رمزها و نمادها و دیگر شئونات انسانی شدند. چنان‌که هم در زبان خالق در متن شریف قرآن و هم در زبان مخلوقی چون لسان‌الغیب جایگاه معنایی ویژه‌ای یافته‌اند. چنان‌که گاه رنگها به صورت واقعگرا و اشارات مستقیم و گاه به صورتی کنایی، محملی برای انتقال معناهای قدسی گشته‌اند. حال سؤال این است که با توجه به تاثیراتی که شعر حافظ از قرآن برگرفته است، کارکردهای کنایی رنگ‌ها در قرآن کریم و اشعار حافظ، چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با هم دارند؟ در پاسخ به‌ این سوال، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی، که از طریق جمع‌آوری کارکرد‌های کنایی رنگ در این دو متن صورت گرفت، به نتایجی دست یافته‌است. به نحوی که مشخص گردید در قرآن تنها سه رنگ سفید، کبود و سیاه به صورت کنایی و به شکل کنایه از صفت به کار رفته‌اند. اما در شعر حافظ، نه تنها این سه رنگ، بلکه رنگهای زرد، قرمز و سبز نیز به صورت کنایی به کار رفته‌اند. همچنین رنگ کبود، به صورت کنایه از اسم و کنایه از فعل، و رنگ سیاه، به صورت کنایه از نسبت، کنایه از فعل، کنایه از اسم و کنایه از صفت به کار برده شده است. بدین ترتیب کارکرد رنگها در قرآن، بیشتر بر واقع‌گرایی استوار است. حال آنکه در شعر حافظ، کثرت و تنوعات کارکرد کنایی رنگ‌ها بیشتر است.

کلیدواژه‌ها

• "کنایه"
• "رنگ"
• "قرآن کریم"
• "حافظ"

عنوان مقاله [English]

The ironic style of the visual element of color in the Holy Quran and Hafez's poems

نویسنده [English]

• Reza Rafiei Rad

Ph.D student, Faculty of Islamic crafts, Tabriz Islamic Art University, Iran

چکیده [English]

Although colors are only physically reflective of a particular wavelength, in human culture they have become a means of expressing emotions, descriptions, imaginations, codes and symbols, and other human aspects. So that they have found a special semantic place both in the language of God and in the text of the Holy Qur'an and in human language such as Hafiz. Colors are sometimes realistically and sometimes ironically have become a means of conveying sacred meanings. Considering the effects that Hafez's poetry has taken from the Qur'an, it is necessary to examine the ironic functions of colors in the Holy Qur'an and Hafez's poems. This research has achieved results by descriptive-analytical and comparative methods, by collecting the metaphorical functions of colors in these two noble texts. As it turned out, in the Qur'an, only three colors, white, blue and black, are used metaphorically and in the form of "irony of adjective". But in Hafez's poetry, not only these three colors, but also yellow, red and green have been used metaphorically. Blue is used as "irony of noun" and "irony of verb", and black is used as "irony of relation", "irony of verb", "irony of noun" and "irony of adjective". Thus, the function of colors in the Qur'an is based more on realism. However, in Hafez's poetry, the multiplicity and variety of ironic functions of colors is more.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• "Holy Quran"
• "Hafiz"
• "irony"
• "color