نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه حکیم سبزواری

20.1001.1.26455714.1399.3.2.3.5

چکیده

در گرایش­های نوپدید تفسیری چون «تفسیر ساختاری» و «تدبر در قرآن» سوره به مثابه کل پیوسته تلقی می­شود که الفاظ، عبارات و آیات آن پیرامون موضوعی کانونی گرد هم آمده است و از همین موضوع کانونی سخن می­گویند. در این نگاه جامع و منسجم به سوره، موضوع کانونی جایگاه ویژه­ای دارد و نقشی راهبردی در فهم سوره بازی می­کند. این پژوهش با پذیرش اهمیت و جایگاه راهبردی موضوع کانونی در فهم سور، به دنبال ارائه روشی جهت شناسایی و پیدا کردن آن در سور آغازشده با سوگند است. روش ارائه­شده در دو مرحله­ «شناسایی مُقسَم­علیه (جواب قَسَم)» و «جایگاه­سنجی مُقسَم­علیه (جواب قَسَم) در محتوای سوره» طراحی شده است. این روش با مطالعه­ موردی آیات برخی از سور آغازشده با سوگند به دست آمده است و فهم یک­دست، جامع و منسجم سوره را برای مفسر فراهم می­سازد. این روش جهت راستی­آزمایی در سوره طور به ارزیابی گذاشته شده و درستی و دقت آن در این آزمون اثبات شده است. در قسمت پایانی مقاله، به برخی از آسیب­های ناشی از بی­توجهی به موضوع کانونی اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The method of finding the subject in Sur started with the oath; A case study in Surah Toor

نویسنده [English]

  • Javad Salmanzadeh

Assistant Professor of Quranic and Hadith Sciences, Hakim Sabzevari University,

چکیده [English]

in emerging interpretive trends such as "structural interpretation" and "contemplation in the Qur'an", the surah is considered as a continuous whole, whose words, phrases, and verses are gathered around a central theme and speak of this central theme. In this comprehensive and coherent view of the surah, the central issue has a special place and plays a strategic role in understanding the surah. By accepting the importance and strategic position of the focal point in understanding Sur, this research seeks to provide a method and methods for identifying and finding it in Sur started with an oath. The presented method is designed in two stages: "Identifying the divider (answer to the part)" and "Positioning the divider (answer to the part) in the content of the surah". This method has been obtained by a case study of some verses of the surah beginning with the oath and provides a uniform, comprehensive and coherent understanding of the surah for the commentator. This method has been evaluated for verification in Surah Toor and its correctness and accuracy have been proved in this test. At the end of the article, some of the harms of neglecting the focal point are mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Focal point
  • The purpose of the chapter
  • Sur started with an oath
ـ قرآن کریم.
ـ ابن­اثیر، مبارک بن محمد (بی­تا): «البدیع فی علم العربیة»، مکه: معهد البحوث العلمیة و إحیاء التراث.
ـ ابن‏عاشور، محمدطاهر (1420): «تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن­عاشور»، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ـ ابن­المالک، محمد بن عبدالله (بی­تا): «شرح الکافیة الشافیة»، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ـ ابوالانوار، محمد (1417): «اسلوب القسم فی القرآن الکریم؛ من أسرار الإعجاز فی الأسلوب القرآنی»، منبر الاسلام، مصر: وزاره الاوقاف، ش 10، ص 30ـ26.
ـ بقاعى، ابراهیم بن عمر (1427): «نظم الدرر فى تناسب الآیات و السور»، تحقیق: عبدالرزاق غالب مهدى، ‏بیروت: دارالکتب العلمیة (منشورات محمد علی بیضون).
ـ بى‏آزار شیرازى، عبدالکریم (1377):‏ «قرآن ناطق»‏، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى‏.
ـ حوى، سعید (1424): «الاساس فى التفسیر»، قاهره: دارالسلام.
ـ حیدره یمنى، على بن سلیمان (بی­تا): «کشف المشکل فی النحو»، بغداد: مطبعه الارشاد.
ـ خامه­گر، محمد (1386): «ساختار هندسى سوره­هاى قرآن‏»، تهران: سازمان تبلیغات اسلامى‏.‏
ـ دهخدا، علی­اکبر (1373): «لغت­نامه دهخدا»، تهران: دانشگاه تهران.
ـ زمخشرى، محمود بن عمر (1407): «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل»، بیروت: دارالکتاب العربی.
ـ سیوطی، جلال­الدین (1416/1996): «الإتقان فی علوم القرآن»، تحقیق: سعید مندوب، بیروت: دارالفکر.
ـ طباطبایى، سید محمدحسین (1390): «المیزان فی تفسیر القرآن»، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
ـ طبرسى، فضل بن حسن (1372): «مجمع البیان»، تصحیح: فضل­الله یزدى طباطبایى و هاشم رسولى، تهران: ناصرخسرو.
ـ طوسى، محمد بن حسن (بی­تا): «التبیان فی تفسیر القرآن»، تصحیح: احمد حبیب عاملى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ـ فاکر میبدی، محمد (1381): «تحلیلی بر سوگندهای قرآن»، تهران: پیام آزادی.
ـ فخر رازى، محمد بن عمر (1420): «التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)»، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.  
ـ قرشى بنابى، على‏اکبر (1375): «تفسیر احسن الحدیث»، تهران: بنیاد بعثت.
ـ مدرسى، محمدتقى (1419): «من هدى القرآن»، تهران: دار محبی الحسین.
ـ مراغى، احمد مصطفى (1365): «تفسیر المراغى»، بیروت‏: دارالفکر.
ـ مکارم شیرازى، ناصر (1371): «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ـ هاشمی، احمد (1381/1423): «جواهر البلاغه»، تحقیق: جمعی از اساتید حوزه، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
wikinoor.ir