نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه کاشان

2 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عرب دانشگاه کاشان

20.1001.1.26455714.1399.3.2.2.4

چکیده

سبک شناسی دانش یا روشی است که دستمایه بسیاری از تحلیل گران نصوص ادبی و پژوهشگرانی است که به بررسی جنبه زبانی قرآن پرداخته اند؛ چه در میان متون ادبی، قران کریم دارای سبکی مشخص و شایان توجه متن پژوهان است. در این جستار با روش توصیفی تحلیلی به سبک شناسی سوره قلم پرداخته و معلوم گشته است که این سوره در سطح فکری، نفی اتهام از پیامبر (ص)، تحسین اخلاق نیکوی آن حضرت و نقد ناهنجاری‌های اخلاقی معاندان را می‌رساند. با مثال زدن به سرگذشت قومی دیگر، تداوم سنت الهی در حق کافران و تکذیب کنندگان و معاندان پیامبر گوشزد می‌شود.. در سه سطح آوایی، نحوی و واژگانی، سبک به کاربسته با شیوه زبان قرآن در بیان سنت های الهی و توجه دادن به عاقبت کارها و کیفر گناهان و هدایت انسان‌ها هماهنگ است. در سطح نحوی کاربرد فعل مضارع تداوم دشمنی با پیامبر اکرم(ص) را می‌رساند. در سطح ادبی تناسب بلاغی درون برخی از آیات و بین آیات این سوره نشانگر رابطه سببی یا علّی مفاهیم آیات است. همچنین تکرار خطاب های پرسشی برای تاکید و سوق دادن مخاطبان به تدبر در عاقبت امور می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The stylistic study in Surat Al-Qalam

نویسندگان [English]

  • Abbas Eghbali 1
  • Saeed Hassan Shahi 2

1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Kashan University

2 PhD student in Arabic language and literature, Kashan University

چکیده [English]

Stylistics is the knowledge or method used by many literary text analysts and scholars who have studied the linguistic aspect of the Qur'an; Among literary texts, the Holy Qur'an has a clear and noteworthy style of textualists. In this research, the stylistics of Surah Qalam has been studied with a descriptive-analytical method and it has been found that this Surah, at the intellectual level, denies the accusation of the Prophet (PBUH), praises his good morals, and criticizes the moral anomalies of the opponents. By citing the example of another ethnic group, the continuity of the divine tradition is warned against the infidels, deniers, and opponents of the Prophet. In the end, the deeds and punishment of sins and the guidance of human beings are in harmony. At the syntactic level, the use of the verb means the continuation of enmity with the Holy Prophet (PBUH). At the literary level, the rhetorical proportion within some of the verses and between the verses of this surah indicates the causal relationship between the meanings of the verses. It is also the repetition of question addresses to emphasize and lead the audience to think about the end of things.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Surat Al-Qalam
  • stylistic
  • Al-Fasalam
  • Repetition
-      قرآن کریم.
-      آزادی، پرویز و سهیلا نیکخواه، (1397): «سبک­شناسی سوره واقعه بر اساس تحلیل زبانی»، فصلنامه پژوهش­های زبان­شناختی قرآن، اصفهان: دانشگاه اصفهان، ص 85ـ65.
-      اقبالی، عباس و شهرام امیری، (2019): «اسالیب الإقناع اللسانی فی الحدیث النبوی»، العمدة فی اللسانیات، العدد 3، الجزائر: جامعة بومصیاف، ص 146ـ148.
-      باقری، مهدی (1388): «مقدمات زبانشناسی»، تهران: نشر قطره.
-      الجارم، علی و مصطفی امین (1386): «البلاغه الواضحه»، تهران: انتشارات الهام.
-      حری، ابوالفضل (1389): «بررسی سبک صالح حسینی در مقام مترجم ادبی»، طرح پژوهشی دانشگاه اراک.
-      حسنعلیان، سمیه (1395): «بررسی و نقد کتاب اسلوب علی بن ابی­طالب فی خطب الحربیة» پژوهشـنامه نقد ادب عربی، شمارەه 12، صص 86ـ57.
-      خاقانی اصفهانی، محمد و محمدجعفر اصغری (1389): «سبک­شناسی سوره مریم»، فصلنامه لسان مبین، قزوین: دانشگاه بین­المللی امام خمینی، ص 106ـ39.
-      ــــــــــــــــــــــ و مریم جلیلیان (1391): «ومضات أسلوبیه فی سوره الرحمن»، بحوث فی اللغة العربیة و آدابها، عدد 6، 54ـ41.
-      خامه­گر، محمد (1382): «تفسیر ساختاری سوره قلم»، رشد آموزش قرآن، شماره 3.
-      خرایچنکو، میخائیل (1364): «فردیت خلاق نویسنده و تکامل ادبیات»، ترجمه: نازی عظیمی، تهران : نگاه.
-      خلیل، ابراهیم، (2011): «مدخل لدراسة الشعر العربی الحدیث»، عمان: دارالمسیرة.
-      الرازی، محمد فخرالدین، (1990): «التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب»، مکة المکرمة، دارالباز.
-      سیدی، سید حسین و فرحناز شاهوردی، (1392): «درآمدی بر زیبایی­شناسی تکرار حروف در نظم­آهنگ درونی آیات قرآن»، مجله پژوهش­های قرآنی، شماره 37، صص51ـ38.
-      شجاع­پوریان، ولی­الله، (1392): «تأملی در شاخصه­های قصه در قرآن»، مجله ادب عربی، سال 5، شماره 2، صص133ـ113.
-      شمیسا، سیروس، (1372): «کلیات سبک­شناسی»، تهران: انتشارات فردوسی.
-      طباطبائی، سید محمدحسین (1974): «المیزان فی تفسیر القرآن»، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
-      طبرسی، فضل بن حسن (1415): «تفسیر مجمع البیان»، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
-      عباس، حسن (1998): «خصائص الحروف العربیه و معانیها»، دمشق: اتحاد کتاب العرب.
-    علی الصغیر، محمد حسین (2000م): «الصوت اللغوی فی القرآن، بیروت: دار المؤرخ العربی.
-      غلامحسین­زاده، غلامحسین و حامد نوروزی (1389): «نقش تکرار آوایی در انسجام واژگانی شعر عروضی فارسی»، نشریه نثرپژوهی ادب فارسی، تهران، صص 281ـ251.
-      قانعی اردکان، علی (1386): «تناسب آیات»، مجله معرفت، شماره 122.
-      قهرمانی، بهاءالدین و محمدجواد جاوری (1395): «بررسی اعجاز لفظی و هنری قرآن کریم و ارتباط آن با آوامعنایی»، فصلنامه ادبی_قرآنی، دانشگاه اراک، شماره 3، صص 127تا 154.
-      کریمی، مریم 1389: «مبانی سبک­شناسی»، کتاب ماه ادبیات، شماره 47.
-      الکواز، محمدکریم (1386): «الاسلوب فی الإعجاز البلاغی للقران الکریم»، ترجمه سید حسین سیدی، تهران: انتشارات سخن.
-      کوهی گونیانی، قمر و فتح­الله نجارزادگان و علی راد (1397): «توحید ربوبی در سوره قلم»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تفسیری، سال چهارم، شماره 14، صص30ـ7.
-      محمدی افشار، هوشنگ و کبری شایان­مهر (1396): «سبک­شناسی لایه­ای»، کرمان: نشریه ادبیات پایداری، شماره 9، صص 281ـ251.
-      نجفی ایوکی، علی و زهرا وکیلی و نفیسه میرگلویی بیات (1392): «نشانه­شناسی سروده "کلمات اسبارتاکوس الأخیرة"»، مجله علمی پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال سوم، شماره 6، ص204ـ174.
-      ـــــــــــــــــــ و سید رضا میراحمدی (1393): «نقد سبک­شناسانه سروده بکائیه إلی شمس حزیران عبدالوهاب البیاتی»، مجله زبان و ادبیات عربی، تهران: دانشگاه تهران، شماره دهم، صص 195ـ167.
الهاشمی، احمد (1388): «ترجمه و شرح جواهر البلاغه»، ترجمه» حسن عرفان، قم: بلاغت