نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

2 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

3 دانشجوی دکتری دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

20.1001.1.26455714.1399.3.2.8.0

چکیده

تمامی متون چه شعر باشد و چه نثر قابلیت نقد و تحلیل را دارد، قرآن نیز به عنوان یک متن آسمانی و فاخر از جنبه‌های مختلف و به ویژه سبک‌شناسی قابل بررسی و تحلیل می‌باشد. از این رو در این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی سعی شده است ساختار آوایی، واژگانی و نحوی سوره "البلد" با مبنا قرار دادن اصول سبک‌شناسانه تحلیل گردد. این سوره در سطح آوایی از یک نوع هماهنگی و توازن موسیقایی برخودار است که کاملا با معنا و مفهوم سوره مبارکه در تناسب است. این تناسب حتی در نوع گزینش واژگان و ساختار خاص آنها و همچنین در استفاده از ساختارهای نحوی ویژه بیانگر یک جهان‌بینی خاص است که همه این سطوح در فضای چند معنایی تجلی می‌یابد، به گونه‌ای که آغاز سوره نیز بر این امر صحه می‌گذارد. ابهام موجود در واژگانی چون «والد، ولد و نجدین» سبب دیدگاهای متفاوتی در این سوره گشته که در پیوند با ساختار کلی سوره تا حدودی قابل تحلیل و تاویل هستند از سویی ساختار واژگانی بر وزن «مفعلة» همسو با قطعیت معنا بر تاکید و مبالغه دلالت می‌کنند. چنین گزینشهایی از همان ابتدا و با سبک ویژه، مخاطب را به تفکر و اندیشه وا می‌دارد که در واقع ژرف ساخت و سبک این سوره به صورت غیر مستقیم و پنهانی با کاربرد ساختار آغازین و متفاوت (لا أقسم) و ابهام واژگانی بر این امر تاکید وافر دارد و بیانگر اعجاز قرآن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stylistics of Surah Al-Balad (Rhythmic, lexical and grammatical structure)

نویسندگان [English]

  • vahid mirzaei 1
  • alireza shaikhi 2
  • hojjat ranji 3

1 Ph.D. student at Imam Khomeini International University

2 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Imam Khomeini International University

3 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Imam Khomeini International University

چکیده [English]

Each text has a style and can be examined. The Qur'an, as a divine and glorious text, can be studied and analyzed from various aspects, especially stylistics. Therefore, in this article, a descriptive-analytical method has been tried to analyze the phonetic, lexical, and syntactic structure of Surah Al-Balad based on stylistic principles. At the phonetic level, this surah has a kind of musical harmony and balance that is completely in line with the meaning and concept of the surah. This proportion, even in the choice of words and their specific structure, as well as in the use of special syntactic structures, expresses the worldview of its creator, that all these levels flow in a space of multiple meanings, as the beginning of the surah confirms. The ambiguity in words such as "father, son, and najdin" has caused different views in this surah, which can be partially analyzed and interpreted in connection with the general structure of the surah. On the other hand, lexical structure indicates the weight of "Mafalaton" in line with the certainty of meaning, emphasis, and exaggeration. Such choices, from the very beginning and with a special style, makes the audience think and think which in fact deepens and emphasizes the style of this surah indirectly and secretly by using the initial and different structure (La Oqsmo/ I do swear) and lexical ambiguity and expresses the miracle of the Qur'an.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stylistics
  • Surah Al-Balad
  • I do swear
  • Al-Najdain
- قرآن کریم.
-آلوسی، محمودبن عبدالله (1415): «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی»، بیروت: دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون.
- أنیس، ابراهیم (بی­تا): «الأصوات اللغویة»، مصر: مطبعة نهضة مصر.
- ابن عاشور، محمد الطاهر (1984): «تفسیر التحریر والتنویر»، تونس: الدار التونسیة للنشر.
- ابن وهب الکاتب، ابواحسین اسحاق بن ابراهیم بن سلیمان (1967): «البرهان فی وجوه البیان»، تحقیق: احمد مطلوب و خدیجه الحدیثی، بغداد: جامعة بغداد، الطبعة الاولی.
- أحمد سلیمان، فتح الله (2004): «الأسلوبیة مدخل نظری ودراسة تطبیقیة»، القاهرة: مکتبة الآداب.
- الإیجی الشیرازی، محمدبن عبدالرحمن بن محمدبن عبد الله (2004): «جامع البیان فی تفسیر القرآن»، تحقیق: عبد الحمید هنداوی، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
- البخاری، أبی عبد الله محمد بن إسماعیل (2002): «صحیح البخاری»، دمشق: دار ابن کثیر، الطبعة الاولی.
- البیضاوی، ناصرالدین أبی سعید عبد الله بن عمر بن محمد الشیرازی (بیتا): «انوار التنزیل و اسرار التاویل المسمی تفسیر البیضاوی»، بیروت: دار الفکر.
- الثعالبی المالکی، عبدالرحمن بن محمدبن مخلوف أبی زید، (1997): «الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن»، علق علیه و خرج احادیثه: الشیخ علی محمد معوض والشیخ عادل احمد عبد الموجود، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- جیمرو، کاتانو (1384): «سبک­شناسی»، ترجمه فرزین قبادی، نامه فرهنگستان، شماره 28، صص 112-121.
- ربابعة، موسی (2003): «الأسلوبیة مفاهیمها و تجلیاتها»، الاردن: دار الکندی للنشر والتوزیع، الطبعة الأولی.
- زرکشی، محمدبن بهادر (1410): «البرهان فی علوم القرآن»، بیروت: دار المعرفة.
- ساندیرس، فیلی (2003): «نحو نظریه اسلوبة لسانیة»،  ترجمه: خالد محمود جمعة، دمشق: دار الفکر، الطبعة الأولی.
- السد، نورالدین (1997): «الأسلوبیة وتحلیل الخطاب»، الجزائر: دار هومة.
- السیوطی، جلال الدین (2008): «الاتقان فی علوم القرآن»، بیروت: دار الفکر
- ـــــــــــــــــــــ (1404): «الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور»، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
- سیبویه، ابوبشر (1988): «الکتاب»، تحقیق: عبدالسلام محمد هارون، القاهره: مکتبة الخانجی، الطبعة الثالثة.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1388): «موسیقی شعر»، نشر آگه.
شمیسا، سیروس، (1373): «کلیات سبک شناسی»، ج 2، تهران، انتشارات فردوس.
- عبدالعزیز السمری، ابراهیم (2011): «اتجاهات النقد الادبی العربی فی القرن العشرین»، القاهرة: دار الآفاق العربیة، الطبعة الاولی.
عبدالقاهر جرجانی، (1370): «اسرار البلاغه»، ترجمۀ جلیل تجلیل، تهران، دانشگاه تهران.
- عیاشی، منذر (2015): «الأسلوبیة وتحلیل الخطاب»، دمشق: دار نینوی، الطبعة الاولی.
طباطبایى، محمدحسین، (1390): «المیزان فی تفسیر القرآن»، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات - لبنان - بیروت، چاپ: 2.
- فتوحی، محمود (1391): «سبکشناسی نظریه­ها، رویکردها و روشها»، تهران: سخن، چاپ سوم.  
- قطب، سید (1425): «فی ظلال القرآن»، بیروت: دار الشروق.
- محمد ویس، احمد (1394): «آشنایی زدایی از منظر پژوهشهای سبک شناختی»، ترجمه شهریار نیازی و سعدالله همایونی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
- المسدی، عبد السلام (بی­تا): «الاسلوبیه والاسلوب»، دار العربیة للکتاب الطبعة الثالثة.